Między nostalgią a nadzieją. Dziedzictwo kulturowe w ujęciu interdyscyplinarnym

Z notatki wydawniczej :

Dziedzictwo kulturowe jako przedmiot refleksji naukowej uruchamia odmienne perspektywy poznawcze.
By choć w części je nakreślić, do publikacji zaproszono przedstawicieli nie tylko środowiska naukowego, ale także praktyków – na co dzień, w swej pracy stykających się z żywym dziedzictwem kulturowym Śląska Opolskiego. Autorzy koncentrują się na przedstawieniu nie tylko materialnego, ale także symbolicznego wymiaru dziedzictwa kulturowego, wskazując ponadto na jego osadzenie w codziennych praktykach społecznych oraz niebagatelny udział w procesach tworzenia tożsamości etnicznej, religijnej i regionalnej. Na katalog problemów poruszanych w tomie składają się takie między innymi kwestie, jak: dyskursywność dziedzictwa kulturowego pojmowanego jako nasycona symbolami przestrzeń krzyżujących się wpływów politycznych, ekonomicznych i ideologicznych, społeczna recepcja instytucjonalnej ochrony remontowanych i adaptowanych zabytków, walki symboliczne o miejsca pamięci, rola Góry św. Anny i rytuałów religijnych w uprawomocnianiu tożsamości etnicznej, oswajanie krajobrazu poprzez nazwy miejscowe, obecność elementów tradycji we współczesnych stylach życia.

Interdyscyplinarnie potraktowany temat dziedzictwa kulturowego może zainteresować socjologów i antropologów kultury, kulturoznawców, etnografów, politologów, a także specjalistów zajmujących się ochroną zabytków, muzealnictwem, rozwojem turystyki i promocją regionu.


TREŚĆ :

Wprowadzenie (Elżbieta Nieroba, Anna Czerner, Marek S. Szczepański)

Elżbieta Nieroba, Anna Czerner, Marek S. Szczepański — Między nostalgią a nadzieją. Dziedzictwo kulturowe jako dyskursywny obszar rzeczywistości społecznej

— Dziedzictwo kulturowe - poza iluzjami
— Refleksyjne "ja" i odczytywanie znaczeń
— Dziedzictwo kulturowe i jego depozytariusze
— Świat oswojony i reguły jego poznawania
— Muzeum ziemi ojczystej - transgresje
— Przeszłość wywołana - między emocjami i interaktywnością
— Dziedzictwo kulturowe i świat codzienności - na zakończenie

Maria Burian — Materialny wymiar dziedzictwa kulturowego Opolszczyzny

— Instytucjonalne ramy ochrony materialnego dziedzictwa kulturowego
— Historyczne układy przestrzenne
— Zespoły pałacowo-folwarczno-parkowe
— Zespoły zabytkowej zieleni
— Budownictwo obronne
— Zabytki sakralne
— Budynki użyteczności publicznej
— Nieruchome zabytki techniki
— Zabytki ruchome
— Zabytki archeologiczne
— Zakończenie

Iwona Solisz — Dyskursywność dziedzictwa kulturowego w praktyce społecznej na przykładzie adaptacji obiektów zabytkowych

— Charakterystyka systemu i organizacji ochrony zabytków w Polsce
— Zabytek - definicja i formy ochrony
— Ustawowe obowiązki właścicieli zabytków w kontekście realizowanych prac remontowych i adaptacyjnych

Lech M. Nijakowski — Dziedzictwo kulturowe jako przedmiot walki symbolicznej

— Wprowadzenie
— Dziedzictwo, tradycja, wybór
— Walka o reprodukcję i produkcję grup etnicznych
— Ekskluzja kategorii społecznych
— Walka o nazwę miejsca pamięci: Wrocław vs. Breslau
— Walki symboliczne mniej znane

Piotr Wróblewski — Legitymizacja tożsamości etnicznej na Górze św. Anny. Między lokalnością a powszechnością

— Symboliczne znaczenie przestrzeni
— Rytuały roku kościelnego
— Lokalność i powszechność
— Typy uprawomocnienia tożsamości etnicznej

Monika Choroś — Rola nazw miejscowych w oswajaniu przestrzeni społecznej

— Wprowadzenie
— Polskie, czeskie i niemieckie - nazwy jako refleks etniczności
— Nazwy miejscowe odzwierciedleniem zmian politycznych
— Inaczej, obco i tęskno
— Polskie i niemieckie - trudne powroty

Jarosław Gałęza — Rola Muzeum Wsi Opolskiej w życiu społeczności lokalnej

— Społeczna recepcja Muzeum Wsi Opolskiej
— Geneza Muzeum
— Instytucjonalne ramy działalności
— Ocena funkcjonowania Muzeum
— Troska o publiczność muzealną

Kamilla Biskupska — Wykorzystanie tradycji w kreowaniu globalnych wzorów konsumpcyjnych - na przykładzie aranżacji przestrzeni mieszkalnej

— Wprowadzenie
— Wpływ tradycji na kształtowanie wzorów architektonicznych
— Mieszkania jako praktyka społeczna
— Globalizacja jako "indywidualny eklektyzm": mieszkańcy indywidualiści
— Globalizacja jako "indywidualny eklektyzm": Wschód z Zachodem
— Globalizacja jako tygiel historyczny: kultura purytańska
— Globalizacja jako tygiel historyczny: odtwarzane dziedzictwo - mieszczaństwo XIX w.
— Globalizacja jako tygiel historyczny: lata 70. XX w., czyli koniec "wygodnej celi"

Zakończenie

Noty o autorach