Metodologia badań psychologicznych jako forma świadomości historycznej - ZBIGNIEW SPENDEL

Z notatki wydawniczej :

Tematyka rozprawy wiąże się z jednym z podstawowych zagadnień metodologii ogólnej czy filozofii nauki, a mianowicie z kwestią determinant i mechanizmów rozwoju poznania naukowego.

Zagadnienie to rozpatrywane jest jednak wyłącznie w kontekście wyznaczników wyboru problematyki badawczej.

Autor koncentruje się zatem na „okolicznościach" (obiektywnych uwarunkowaniach i determinantach) określających dobór tematyki badawczej i sposobów jej ujmowania. Rozważa, jakie między innymi mogłyby być konsekwencje sytuacji, w której owe „okoliczności" nie stanowiłyby immanentnego składnika celu poznania naukowego, a byłyby wobec niego niezależne, na tyle jednak istotne, aby uczynić praktykę naukową funkcjonalnie podporządkowaną zadaniu realizowania wartości zgoła nie-poznawczych.

SPIS TREŚCI :

Wprowadzenie   

1. Świadomość metodologiczna

1.1. Ogólna charakterystyka świadomości metodologicznej
1.2. Struktura świadomości metodologicznej
1.3. Struktura procesu badawczego
1.4. „Proces badawczy w kontekście świadomości metodologicznej"

2. Świadomość etyczna

2.1. Pojęcie świadomości etycznej
2.2. Warunki oraz wyznaczniki społecznej i indywidualnej świadomości etycznej
2.3. Struktura świadomości etycznej
2.4. Konflikty aksjologiczne

3. Pojmowanie świadomości

3.1. Racjonalizacja czynności i idealizacja świadomości
3.2. Geneza świadomości
3.3. Świadomość jako regulator czynności racjonalnych
3.4. Osobliwości świadomości etycznej
3.5. Logiczny a psychologiczny sens świadomości. Psychologiczne odpowiedniki świadomości metodologicznej i etycznej?

4. Świadomość historyczna

4.1. Czynności historyczne
4.1.1. Czynność racjonalna
4.1.2. Czynności historyczne
4.1.3. Myślenie historyczne — pierwsze przybliżenie
4.2. Wartości historyczne
4.2.1. Założenia wstępne
4.2.2. Wartość historyczna — absolutna i względna
4.2.3. Historia, zdarzenie historyczne, proces historyczny
4.2.4. Pozytywna i negatywna wartość historyczna
4.3. Praktyka historyczna i świadomość historyczna
4.4. Świadomość historyczna — przykładowe ujęcia
4.4.1. Rüsena teoria rozwoju świadomości historycznej
4.4.2. Kölbla i Strauba psychologiczne ujęcie świadomości historycznej

5. Myślenie historyczne

5.1. Sposoby ujmowania myślenia historycznego
5.2. Myślenie historyczne w ujęciu Topolskiego. Rekonstrukcja i krytyka
5.3. Świadomość historyczna (HC) a myślenie historyczne (HT)
5.3.1. Myślenie historyczne i świadomość historyczna jako zjawiska i procesy psychologiczne
5.3.2. Myślenie historyczne i świadomość historyczna jako zjawiska ponadjednostkowe
5.4. Historia czy psychologia?

6. Wybór problematyki naukowo-badawczej

6.1. Moda w psychologii — przypadek duchowości
6.2. Problem racjonalności wyboru problematyki badawczej
6.2.1. Indywidualistyczna i nie-indywidualistyczna interpretacja wyboru problematyki
6.2.2. Moda na wybieranie określonej problematyki — podejście tradycyjne
6.3. Analiza sytuacji wyboru problematyki — w poszukiwaniu alternatywnego rozwiązania
6.3.1. Ograniczenia w zastosowaniu „matematycznej" interpretacji pojęcia „obiektywnej sytuacji problemowej"
6.3.2. Możliwości praktycznego zastosowania wiedzy naukowej

7. Świadomość czy Nie-świadomość metodologiczna?

7.1. Obiektywna Sytuacja Problemowa
7.1.1. Struktura i dynamika problemu badawczego
7.1.2. Rozwiązywanie problemów
7.2. Nie-świadomość metodologiczna
7.2.1. Uprawianie nauki w ujęciu Klawitera
7.2.2. Pojęcie metodologicznej Nie-świadomości
7.2.3. Funkcje reguł quasi-metodologicznych
7.2.4. Relacje świadomości i Nie-świadomości metodologicznej
7.3. Nie-świadomość metodologiczna jako forma świadomości historycznej

Zakończenie

Bibliografia   

Summary   
Zusammenfassung