Problemy i wyzwania w zagospodarowaniu przestrzennym terenów nadrzecznych miast

Z okładki :

Do tej pory na polskim rynku wydawnictw naukowych nie ma publikacji, która prezentuje taki zakres wiedzy poznawczej dotyczącej specyfiki terenów nadrzecznych miast.

Odbiorcami tej publikacji powinni być przede wszystkim studenci kierunków gospodarka prze­strzenna, geografia miast, studia miejskie, architek­tura i urbanistyka.
Może ona być ponadto adresowana do przedstawicieli samorządu terytorialnego, planistów przestrzennych oraz urbanistów kształtujących przestrzenie nadrzeczne w miastach pol­skich, a także badaczy zajmujących się problematyką miejską.

z recenzji wydawniczej prof. nadzw. dr hab. Sylwii Kaczmarek


Z notatki wydawniczej :

Monografia dotyczy terenów nadrzecznych, które stanowią ważny fragment przestrzeni otaczającej człowieka.
Są to niezwykle cenne obszary, które wymagają szczególnej ochrony i racjonalnego zagospodarowania.
Przedmiotem badań autorów są tereny nadrzeczne miast, ale analizy odnoszą się często do obszarów położonych poza nimi, ponieważ w tym przypadku granice administracyjne mogą mieć znaczenie drugoplanowe.
W publikacji wykazano, iż obszary położone w sąsiedztwie rzek powinny być zagospodarowane w sposób uwzględniający przede wszystkim uwarunkowania przyrodnicze, jak również szeroko pojęte potrzeby człowieka.
W zagospodarowaniu tych obszarów widoczne jest, jak bardzo wymagają one kompleksowego ujęcia, projektowania w różnych skalach, a przez to troskliwej opieki planistycznej. Podjęto próbę zdefiniowania terenów nadrzecznych, ich klasyfikacji i delimitacji, co powinno pomóc w określeniu wytycznych projektowych.
Publikacja składa się z trzech części. W pierwszej przedstawiono aktualny stan badań dotyczących terenów nadrzecznych, ich walorów przyrodniczych, znaczenia rzek w lokalizacji i rozwoju miast, społecznych funkcji, żeglugi śródlądowej oraz zasad zagospodarowania przestrzeni.
Część druga stanowi studium przypadku, w którym na podstawie przywołanych różnych przykładów poszukuje się nowych trendów i właściwych kierunków rozwoju w zagospodarowaniu terenów nadrzecznych.
Ostatnią częścią jest podsumowanie warsztatów studenckich dotyczących problematyki terenów nadrzecznych miast w dolinie Odry...


SPIS TREŚCI :

Wstęp (Magdalena Śliwa)

Część I. Znaczenie i możliwości zagospodarowania terenów nadrzecznych w mieście

1. Tereny nadrzeczne w mieście (Magdalena Śliwa)

1.1. Przestrzeń rzeki jako przedmiot badań
1.2. Klasyfikacja i delimitacja terenów nadrzecznych
1.3. Użytkownicy miejskich terenów nadrzecznych i ich oczekiwania
1.4. Metody wyznaczania terenów nadrzecznych

2. Walory przyrodnicze terenów nadrzecznych (Magdalena Śliwa)

2.1. Ukształtowanie terenu
2.2. Warunki gruntowe
2.3. Warunki wodne
2.4. Klimat
2.5. Szata roślinna i świat zwierząt
2.6. Ochrona terenów nadrzecznych

3. Rzeka w lokalizacji i przestrzennym rozwoju miasta (Janusz Słodczyk)

3.1. Wprowadzenie
3.2. Rzeka i wybór lokalizacji ośrodka
3.3. Sieć wód a warunki przestrzennego rozwoju miasta
3.4. Sieć wód a przestrzenny układ miasta
3.5. Zagospodarowanie terenów nadrzecznych w kształtowaniu wizerunku miasta
3.6. Uwagi końcowe

4. Społeczne funkcje terenów nadrzecznych (Edyta Szafranek)

4.1. Społeczne funkcje rzek wśród ogółu ich funkcji
4.2. Bulwary nadrzeczne jako miejsce integracji rzeki z miastem
4.3. Funkcja wypoczynkowo-rekreacyjna
4.4. Funkcja kulturowa i integracyjna
4.5. Funkcja reprezentacyjna
4.6. Podsumowanie

5. Żegluga śródlądowa jako element zrównoważonego rozwoju systemów transportowych miast europejskich (Monika Paradowska)

5.1. Wprowadzenie
5.2. Właściwości i znaczenie żeglugi śródlądowej w Unii Europejskiej
5.3. Żegluga śródlądowa a zrównoważony rozwój transportu
5.4. Renesans żeglugi śródlądowej w miastach europejskich
5.5. Podsumowanie

6. Zagospodarowanie terenów nadrzecznych (Renata Klimek, Magdalena Śliwa)

6.1. Ogólne zasady gospodarowania terenami w dorzeczach
6.2. Tereny nadrzeczne w strukturze funkcjonalno-przestrzennej miasta
6.3. Wytyczne do projektowania
6.4. Tereny zagrożone podtopieniami i powodziami
6.5. Budowle hydrotechniczne
6.6. Podsumowanie

Część II. Studium przypadku

7. Znaczenie i funkcjonowanie doliny Odry jako korytarza ekologicznego (Anita Czapla)

7.1. Wprowadzenie
7.2. Charakterystyka przyrodnicza doliny Odry
7.3. Dolina Odry w systemie korytarzy ekologicznych
7.4. Znaczenie, stan i ochrona doliny Odry
7.5. Konflikty przestrzenne w dolinach rzecznych
7.6. Podsumowanie i wnioski

8. Wybrane aspekty problematyki ochrony przed powodzią w powiecie raciborskim (Karolina Sykuła)

8.1. Wprowadzenie
8.2. Zagrożenia powodziowe w powiecie raciborskim
8.3. Charakterystyka inwestycji zbiornik „Racibórz Dolny”
8.4. Aspekty społeczne i ekonomiczne przy realizacji II etapu inwestycji
8.5. Porównanie ochrony przeciwpowodziowej z czeskim powiatem Karwina
8.6. Podsumowanie

9. Rola kształtowania krajobrazu obszarów nadrzecznych nad Odrą w Opolu (Emilia Twardowska)

9.1. Wprowadzenie
9.2. Metody oceny i kształtowania krajobrazu nadrzecznego
9.3. Analiza krzywej wrażeń nadbrzeża Odry w Opolu według metody Kazimierza Wejcherta
9.4. Ocena i waloryzacja – wykres krzywej wrażeń
9.5. Wytyczne i kierunki kształtowania krajobrazu doliny Odry

10. Kształtowanie osiedli mieszkaniowych na terenach nadrzecznych (Dorota Foryś)

10.1 Wprowadzenie
10.2. Nowe Powiśle – czyli słów kilka o osiedlu powstałym przy Wiśle w Warszawie
10.3. Osiedle Portowo – nadwarciańskie osiedle projektowane w Poznaniu
10.4. Olimpia Port – wrocławskie osiedle zlokalizowane nad Odrą
10.5. Opole – ujarzmić Odrę
10.6. Wnioski

11. Między rzeką a miastem, czyli brzeg rzeki jako przestrzeń publiczna (Daria Ignasiak)

11.1 Wprowadzenie
11.2. Poznań nie do poznania
11.3. Konin warty zobaczenia
11.4. Odra uRzeka w Opolu
11.5. Wnioski

12. Wpływ rewitalizacji obszarów nadbrzeżnych na wizerunek miasta w Opolu (Krzysztof Bucher)

12.1. Wprowadzenie
12.2. Rewitalizacja nadbrzeży Młynówki
12.3. Rewaloryzacja Parku Nadodrzańskiego
12.4. Efekty rewitalizacji
12.5. Kształtowanie wizerunku miasta poprzez rewitalizację obszarów nadbrzeży
12.6. Podsumowanie

Część III. Podsumowanie studenckich warsztatów urbanistycznych Prószków 2013

13. „Niedorzeczność” jako wyzwanie dla polityki przestrzennej (Magdalena Śliwa, Emilia Twardowska)

13.1. Cel i zakres warsztatów oraz metody pracy
13.2. Analiza uwarunkowań rozwoju terenów nadrzecznych w miastach w dolinie Odry
13.3. Ocena możliwości rozwoju i ograniczeń w zagospodarowaniu terenów nadrzecznych w miastach w dolinie Odry
13.4. Kierunki zmian w zagospodarowaniu przestrzennym terenów nadrzecznych w miastach w dolinie Odry
13.5. Podsumowanie warsztatów

Podsumowanie i wnioski (Magdalena Śliwa)