Grecy W Baktrii i w Indiach. Wybrane problemy ich historii - STANISŁAW KALITA

Z okładki :

Potomkowie greckich żołnierzy Aleksandra Wielkiego osadzonych na wschodnich krańcach jego imperium utworzyli państwa, które przetrwały do początków naszej ery.
Tracąc kontakt ze swą dawną śródziemnomorską ojczyzną stopniowo wtapiali się w świat cywilizacji indyjskiej wnosząc swój oryginalny wkład w jej kształt.
Książka stanowi śmiałą próbę rekonstrukcji ich dziejów przeprowadzoną w oparciu o rozproszone wzmianki zachowane w tradycji grecko-rzymskiej, indyjskiej i chińskiej.


NOTA OD REDAKTORA [fragment] :

Książka ta jest dysertacją doktorską, na podstawie któ­rej Stanisław Kalita uzyskał w 1998 roku tytuł doktora. Zarówno oryginalna, prawie nieobecna w polskim pi­śmiennictwie naukowym, tematyka pracy, jak i waga usta­leń dokonanych przez Autora zostały wysoko ocenione przez recenzentów.
Dr Stanisław Kalita, gorąco zachęco­ny przez nich, podjął trud przygotowania pracy do druku z zamiarem uwzględnienia w ostatecznej redakcji sugestii wyrażonych w recenzjach i najnowszej literaturze, opu­blikowanej już po zakończeniu pracy nad dysertacją oraz pogłębienia argumentów na poparcie niektórych ustaleń i hipotez w pracy tej zawartych.
Niestety, przedwczesna śmierć dr. Stanisława Kality w dniu 22 lutego 2000 r. prze­rwała te prace na bardzo wczesnym etapie.

Potrzeba opublikowania tej rozprawy nigdy nie była kwestionowana, należało jedynie podjąć decyzję co do jej ostatecznego kształtu.
Po wielu wahaniach za najwła­ściwsze rozwiązanie i podstawę tej książki przyjąłem dy­sertację doktorską w kształcie nadanym jej przez samego Autora, ponieważ rewizja jej tekstu podjęta przez Niego nie wyszła poza fazę konspektu planowanych zmian.
W tej sytuacji jakiekolwiek uaktualnienia bibliografii i uzupeł­nienia przypisów, bądź też komentarze redaktorskie mo­głyby tylko poważnie naruszyć integralność tego tekstu.
Przygotowanie do druku spowodowało jedynie drobne ingerencje natury redakcyjnej, które nie naruszyły ani stylu narracji, ani treści wykładu.
Niewątpliwym wzbogace­niem książki jest autoreferat przedstawiony przez dr. Sta­nisława Kalitę w trakcie publicznej rozprawy doktorskiej, a włączony tutaj jako podstawa obcojęzycznego stresz­czenia.
Zawarta w nim prezentacja najważniejszych usta­leń Autora oraz charakterystyka zastosowanych przez Nie­go metod badawczych stanowi kwintesencję Jego nauko­wych dokonań...

Edward Dąbrowa


WSTĘP [fragment] :

Historia Greków osadzonych w Azji Środkowej, którzy w II wieku przed Chr. założyli tam własne państwo, a na­stępnie, przekroczywszy pasmo Hindukuszu, rozszerzyli swą władzę na znaczne obszary północno-zachodnich Indii, stanowi przedmiot rozważań stosunkowo niewiel­kiej grupy historyków starożytności. Zważywszy na ogrom publikacji dotyczących antyku, które pojawiają się corocz­nie na świecie, lista prac odnoszących się do zagadnień związanych z dziejami Greków w Baktrii i w Indiach jest stosunkowo krótka, co stwarza wrażenie, iż problematy­ka poruszana w tych opracowaniach ma znaczenie zu­pełnie marginalne, w każdym razie na tle wielkich tema­tów i pytań historii starożytnej przyciągających uwagę ty­sięcy badaczy.
Z drugiej jednak strony, to właśnie w wyniku badań nad historią Greków baktryjskich powstała jedna z naj­bardziej wizjonerskich, porywających śmiałością ujęcia te­matu książek o historii hellenistycznej jaka jest, napisana jeszcze przed II wojną światową, synteza autorstwa Williama W. Tarna The Greeks in Bactria and India. Śledząc bibliografię tematu można zorientować się, że wielu wy­bitnych badaczy poświęciło temu fragmentowi historii sta­rożytnej wielką część swojej kariery naukowej, wydawa­łoby się nieproporcjonalnie wielką w stosunku do miej­sca, jakie dzieje państw greckich w Azji Środkowej i na subkontynencie indyjskim zajmują w badaniach nad antykiem. Z pewnego punktu widzenia możemy więc odnieść wrażenie, że studia baktryjskie pozostają na uboczu głównego nurtu nauki historycznej, z innego jednak widać wyraźnie fascynacje nimi i prawdziwy zapał naukowy badaczy, którzy zdecydowali się poświęcić im swój czas i energię...


SPIS TREŚCI :

Od Redaktora

Spis skrótów

Wstęp

I. Wprowadzenie

Tło geograficzne
Zarys historii badań
Zarys historii Greków w Baktrii i w Indiach

II. Secesja Diodotosa

Problem datowania początków państwa greko-baktryjskiego
— Przekaz Justynusa a świadectwa numizmatyczne
Rewolta w Baktrii w relacji Strabona
— Czy Seleukos II uznał suwerenność Diodotosa II?

III. Punkt przełomowy

Uwagi o przebiegu wojny Eutydemosa z Antiochem III

IV. Ekspansja w Indiach

Zachodnia granica Indii w starożytności
— Między Aleksandrem a Demetriosem
Źródła historyczne do inwazji Greków baktryjskich w Indiach
— Źródła narracyjne greckie i rzymskie
— Źródła indyjskie
— Monety
Początki ekspansji. Pierwsi greccy królowie w Indiach
Apollodotos i Menander
— Apollodotos
— Menander
—— Ekspansja poza Pendżab
—— Czy „Imaos" to Jamuna?
—— Inwazja w głębi Indii
—— Grecy nad Oceanem?
Armia Greków w Indiach

V. Państwo indo-greckie

Kwestia administracji
Problem znaczenia słowa „Jawanowie"
„Indianizacja" Greków
Izolacja państw indo-greckich. Problem ich miejsca w historii świata hellenistycznego

Podsumowanie

Mapa — Bliski i Środkowy Wschód III-I w p.n.e.

Chronologia panowania władców greko-baktryjskich i indo-greckich

Bibliografia

Summary

Bibliografia opublikowanych prac Stanisława Kality

Indeks