Strategie przypisywania statusu moralnego istotom żywym - Grzegorz Francuz

Z notatki wydawniczej :

Pytając o status moralny istot żywych, pytamy: Kogo dotyczy moralność? Jakie byty znaczą moralnie?
W jaki sposób istoty uzyskują znaczenie moralne? Kogo/Co szanować i otaczać troską moralną?
Rozstrzygnięcia dotyczące statusu moralnego mają konsekwencje praktyczne, które bezpośrednio wpływają na życie wielu ludzi. W kwestii przypisywania statusu moralnego nie jesteśmy w stanie uciec zarówno od intuicji, jak i od uprzedzeń kulturowych, które konstytuują się w praktyce społecznej.

Podjęte w książce rozważania ogniskują się wokół dwóch zagadnień: posiadania świadomości przez istoty żywe oraz przynależności tychże istot do wspólnoty moralnej, jako podstaw przyznawania statusu moralnego.
Krytycznemu namysłowi poddane są strategie przypisywania tego statusu bytom ożywionym w ramach: utylitarystycznej etyki wyzwolenia i dobrobytu zwierząt; deontologicznej etyki praw zwierząt; indywidualistycznych nurtów etyki środowiskowej. Odsłonięte są założenia tych strategii oraz niekiedy trudne do zaakceptowania i sprzeczne z głęboko zakorzenionymi intuicjami moralnymi konsekwencje wymienionych teorii etycznych.

Książka wskazuje, że najczęściej stosowane przez teorie etyczne strategie opierają się na wyróżnianiu w jakiejś istocie cech, które stają się kryterium statusu moralnego. Natomiast poszerzenie wspólnoty moralnej bytów obdarzonych statusem moralnym poza krąg naszego gatunku jest zazwyczaj oparte na odnalezieniu i podkreśleniu w istotach pozaludzkich takich cech, które wcześniej zostały uznane za moralnie znaczące u ludzi.
Człowiek zawsze pozostaje wzorcowym, paradygmatycznym posiadaczem statusu moralnego, a wspólnota moralna ludzi – wzorcową wspólnotą. W związku z tym możemy przyjąć tzw. antropocentryczną regułę przyznawania statusu moralnego istotom żywym: Im bardziej jakiś byt jest podobny do ludzi, tym łatwiej i bez kontrowersji zostaje mu przypisany status moralny, a definiowanie dobrobytu istot pozaludzkich opiera się zawsze na dobrobycie rozumianym na sposób ludzki.

Praca jest adresowana do filozofów, etyków, studentów różnych kierunków studiów, nauczycieli, obrońców praw i dobrobytu zwierząt oraz ekologów.


SPIS TREŚCI :

Wstęp

Rozdział 1. Poza ludzką wspólnotę moralną

1.1. Etyka środowiskowa
1.1.1. Odmiany etyki środowiskowej
1.2. Etyczny ekstensjonizm
1.3. Holizm etyki środowiskowej

Rozdział 2. Status moralny

2.1. Status moralny a cechy naturalne
2.1.1. Metafizyczny fundament statusu moralnego
2.1.2. Status moralny jako cecha superwenientna
2.1.3. Od dobra pozamoralnego do dobra moralnego
2.1.4. Dobro ludzi a dobro bytów ożywionych
2.2. Zmienność statusu moralnego
2.2.1. Różnorodność bytów ożywionych a stopniowanie statusu moralnego
2.2.2. Poziomy statusu moralnego
2.2.3. Egalitaryzm w przyznawaniu statusu moralnego
2.2.4. Interesy
2.2.5. Poza egalitaryzm
2.2.6. Pełny status moralny
2.3. Podsumowanie

Rozdział 3. Posiadanie świadomości a status moralny

3.1. Świadomość i umysł
3.1.1. Miejsce świadomości w naturze
3.1.2. Redukcjonistyczne wyjaśnianie świadomości, luka eksplanacyjna
3.1.2.1. Eliminatywizm
3.2. Hedonistyczna i racjonalistyczna strategia przypisywania statusu moralnego
3.2.1. Strategia hedonistyczna
3.2.1.1. Subiektywność jako rzecz sama w sobie. Czym jest zdolność odczuwania (sentience)?
3.2.1.2. Biologiczne a metafizyczne pojmowanie bólu
3.2.1.3. Poza strategię hedonistyczn
3.2.1.4. Doświadczeniowa teoria dobrobytu - eksperientalizm
3.2.2. Podmiotowość zwierząt
3.3. Strategia racjonalistyczna
3.3.1. Nastawienie intencjonalne
3.3.1.1. Przekonania i pragnienia zwierząt
3.3.1.2. Umysł w strukturze ciała
3.3.1.3. Postawy propozycjonalne a język
3.4. Poza świadomość
3.4.1. Perfekcjonizm
3.5. Podsumowanie

Rozdział 4. Wspólnota moralna a status moralny

4.1. Etyka homocentryczna
4.2. Etyka personalistyczna
4.3. Paradygmatyczna wspólnota moralna jako wspólnota osób - kantyzm
4.3.1. Kantyzm dla ludzi i zwierząt
4.3.2. Kantyzm dla ludzi, utylitaryzm dla zwierząt
4.3.3. Teoria umowy społecznej a status moralny istot pozaludzkich
4.4. Współczesny kontraktualizm
4.4.1. Sytuacja początkowa (pierwotna)
4.4.2. Autonomia. Osoba moralna
4.4.3. Istoty pozaludzkie
4.4.4. Kryteria przynależności do wspólnoty moralnej
4.4.5. Status przypadków marginalnych
4.4.6. Przypadki marginalne a prawa zwierząt
4.5. Podatność na cierpienie jako fundament wspólnoty moralnej
4.6. Kontraktualizm a dwie płaszczyzny myślenia moralnego
4.6.1. Stabilność społeczna i równia pochyła
4.7. Wspólnota biotyczna
4.8. Podsumowanie

Zakończenie
Bibliografia
Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy
Summary

Uwaga : ostatni egzemplarz z małym zagięciem magazynowym narożnika tylnej okładki !