Prenatalny okres życia człowieka. Zagadnienie interdyscyplinarne

Recenzja :

Przedstawiona do recenzji wydawniczej książka wpisuje się w bogatą problematykę dotyczącą prenatalnego okresu życia człowieka. Zawiera ona zagadnienia na styku biologicznego, psychicznego i duchowego wymiaru życia ludzkiego w odniesieniu do dziecka prenatalnego jak i rodziców oczekujących na narodzenie dziecka. Są one przedmiotem analiz recenzowanego opracowania.
Redaktorzy tomu podjęli się niezwykle ważnego, ale i trudnego zadania spójnego spojrzenia na pierwszy okres ontogenezy człowieka, przyjmując wybrane perspektywy. To między innymi perspektywa profilaktyki pierwotnej w naukach społecznych i medycynie w odniesieniu do okresu prenatalnego, perspektywa moralno-etyczna, psychologiczna, edukacyjna, epigenetyczna czy gerotranscendencji.
Zbiór artykułów ujętych w jedno opracowanie uzasadnia z jednej strony potrzebę refleksji nad ciągłością życia człowieka od poczęcia i holistycznego ujęcia rozwoju człowieka, z drugiej potrzebę analiz tych zagadnień w kontekstach zdarzeń życia rodzinnego i funkcjonowania osób dorosłych.
Na strukturę recenzowanej książki składa się Wstęp, dziesięć artykułów i noty o Autorach.
Przedstawione artykuły w zaproponowanej przez Redaktorów kolejności stanowią zróżnicowany ciężar gatunkowy. [...]

Dr hab. Danuta Opozda
Instytut Pedagogiki KUL


Wstęp

Początek życia ludzkiego, choć stał się współcześnie tematem wielu naukowych badań, nadal pozostaje tajemniczy.
Wprawdzie odkrycia wielu nauk, zwłaszcza prężnie rozwijających się embriologii, genetyki (oraz epigenetyki), medycyny, psychologii i pedagogiki prenatalnej, pozwoliły na zmianę wizji rozwoju człowieka w tym najwcześniejszym okresie życia, niemniej wiele zagadnień oczekuje dalszego zgłębiania. Wobec wielkiego tempa życia oraz dorównującego mu tempa odkryć naukowych odnosi się wręcz wrażenie, że otwarcie drzwi w świątyni wiedzy nie dość, że nie wyjaśnia określonego zagadnienia, to jeszcze powoduje powstanie kolejnych pytań. Pytań już nie tylko natury biologicznej, medycznej, psychologicznej czy społecznej, lecz często także natury egzystencjalnej. Holistyczne, interdyscyplinarne podejście do człowieka bardzo szybko bowiem zaczęło być stosowane i w odniesieniu do tego najwcześniejszego etapu ludzkiego życia, czego wyrazem jest olbrzymia liczba badań prowadzonych na styku medycyny, psychologii, socjologii, pedagogiki, filozofii i innych bardziej lub mniej spokrewnionych dyscyplin naukowych.

Przegląd jakże różnorodnych ujęć tego najwcześniejszego okresu życia prezentowany jest również w niniejszej książce.
Choć pierwsze dziewięć miesięcy ludzkiego bytu stanowi temat rosnącej liczby artykułów, książek i konferencji, szybki rozwój społeczny, pojawiające się doniesienia z badań oraz nowe problemy życia codziennego wymagają ponownego zweryfikowania starych prawd i stworzenia nowych wizji wspierania rozwoju poczętego dziecka, najwcześniejszego macierzyństwa i ojcostwa. Współcześnie nikt już bowiem nie ma wątpliwości, że poczęcie dziecka jest zjawiskiem nie tylko biologicznym, ale i psychospołecznym, a nawet duchowym. Wspieranie zaś rozwoju dziecka w prenatalnym okresie życia oraz rodzicielstwa stanowi najlepszą inwestycję w zdrowie kolejnych pokoleń.

Książkę rozpoczyna artykuł prof. Petera G. Fedora-Freybergha – lekarza i psychologa zajmującego się prenatalnym i perinatalnym okresem życia ludzkiego. Zwraca on uwagę na ten najwcześniejszy okres ludzkiego życia jako na czas prowadzenia „profilaktyki pierwotnej”, w którym kształtują się ludzkie zasoby i deficyty. Kolejny tekst, mgr Ivety Petrikovej, prowadzi po trudnych drogach rozważań naukowych dotyczących definiowania początku życia ludzkiego.
Dr Emilia Lichtenberg-Kokoszka podejmuje próbę epigenetycznego spojrzenia na prenatalny okres życia człowieka. Prof. Eleonora Bielawska-Batorowicz podejmuje się znalezienia naukowej odpowiedzi na trudne pytanie o to, czy niepłodność i wspomagana prokreacja modyfikują więź rodziców z dzieckiem i jego rozwój. Mgr Maria Wojaczek przybliża wybrane aspekty budowania więzi z dzieckiem w prenatalnym okresie życia. Mgr Ewa Janiuk przybliża prenatalny okres życia jako temat edukacji przedporodowej. Dr Adam Klasik oraz mgr Anna Rawska przybliżają wpływ samooceny, kontroli emocjonalnej i przekonań o własnej skuteczności na występowanie stresu pourazowego u kobiet po poronieniu.
Mgr Piotr Kierpal podejmuje się wyjaśnienia ważnej kwestii, jaką jest wpływ muzyki relaksacyjnej na człowieka, w tym na matkę i jej poczęte dziecko. Mgr Paweł Brudek ukazuje rolę dziadków we wspieraniu rozwoju dziecka w prenatalnym okresie życia z perspektywy teorii gerotranscendencji Larsa Tornstama. Mgr Paulina Kołosowska przedstawia wywiad prenatalny i genogram jako cenne źródła informacji o zasobach i deficytach człowieka. Zawarte w niniejszej publikacji artykuły są owocem szóstej ogólnopolskiej, a pierwszej międzynarodowej konferencji naukowej na temat: „Prenatalny okres życia człowieka. Zagadnienie interdyscyplinarne”, zorganizowanej przez Wydział Teologiczny oraz Instytut Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego oraz Diecezjalną Fundację Obrony Życia, pod patronatem Wicemarszałka Województwa Opolskiego Romana Kolka. Konferencja odbyła się 19 listopada 2014 roku.

Zdajemy sobie sprawę z tego, że wielu istotnych zagadnień nie udało się tu omówić. Jak się bowiem okazuje, otwarcie wspomnianych drzwi wiedzy oznacza współcześnie coraz częściej nie koniec, a początek drogi.
U osób zajmujących się zawodowo poszukiwaniem wiedzy wywołuje to dwa stany: z jednej strony euforię z powodu dokonanego odkrycia, z drugiej pewien zawód, zadumę, zniechęcenie lub przeciwnie – motywację do dalszych poszukiwań.
Mamy nadzieję, że ta publikacja będzie stanowić źródło zarówno wiedzy, jak i pytań – pytań zachęcających do poszukiwania odpowiedzi.

Emilia Lichtenberg-Kokoszka


SPIS TREŚCI :

Wstęp

Peter G. Fedor-Freybergh — Prenatalna i perinatalna psychologia i medycyna. Nowe podejście do profilaktyki pierwotnej

Iveta Pertikova — Prenatalny okres życia ludzkiego – wybrane problemy w perspektywie moralno-etycznej

Emilia Lichtenberg-Kokoszka — Wyjaśnić niewyjaśnione. Próba epigenetycznego spojrzenia na prenatalny okres życia człowieka

Eleonora Bielawska-Batorowicz — Czy niepłodność i wspomagana prokreacja modyfikują więź rodziców z dzieckiem i jego rozwój?

Maria Wojaczek — Dialog dziewięciu miesięcy – wybrane aspekty budowania więzi z dzieckiem w prenatalnym okresie życia

Ewa Janiuk — Prenatalny okres życia człowieka w edukacji przedporodowej

Adam Klasik, Anna Rawska — Zespół stresu pourazowego u kobiet po poronieniu, a ich samoocena, kontrola emocjonalna i przekonanie o własnej skuteczności

Piotr Kierpal — Bezpieczny świat poczętego dziecka. Muzyka relaksacyjna i jej wpływ na człowieka

Paweł Brudek — Rola dziadków w procesie wspierania rozwoju dziecka w prenatalnym okresie życia z perspektywy teorii gerotranscendencji Larsa Tornstama

Paulina Kołosowska — Wywiad prenatalny i genogram jako cenne źródło informacji o zasobach i deficytach człowieka

Noty biograficzne