W obcym kraju... Wojska sprzymierzone na Górnym Śląsku 1920-1922

„Publikacja ma pionierski, wyjątkowy charakter w badaniach na temat powstań i plebiscytu.
Po raz pierwszy konfrontuje bowiem różne punkty widzenia na skomplikowany proces pobytu wojsk brytyjskich, francuskich i włoskich na Górnym Śląsku. Widzimy to zjawisko nie tylko, jak do tej pory, opisywane wyłącznie z perspektywy polskiej lub niemieckiej.
Tym razem opisują je także badacze z krajów, z których pochodzili żołnierze wojsk sprzymierzonych.
Ich spojrzenie na prawie trzyletnie walki polsko-niemieckie jest neutralne, w ich opisach walka o Górny Śląsk nabiera rzeczywistego wymiaru z punktu widzenia europejskiego.
Publikacja jest również wyjątkowa ze względu na swoją zawartość faktograficzną.
Do tej pory anonimowe raczej wojska sprzymierzone stały się zbiorowościami, które potrafimy zidentyfikować, opisać dzieje ich dowódców, sposoby walki i zachowania żołnierzy, ich życie codzienne.”

Z recenzji prof. Ryszarda Kaczmarka

„Kwestia obecności na Górnym Śląsku Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej oraz jej zbrojnego ramienia – wojsk sprzymierzonych: francuskich, włoskich i brytyjskich to temat o ogromnej doniosłości: wszak na mocy traktatu wersalskiego z 28 czerwca 1919 r., w związku z decyzją o przeprowadzeniu na Górnym Śląsku plebiscytu, władza przynależna dotąd rządowi Rzeszy, rządowi Prus, nadprezydium prowincji śląskiej i prezydium rejencji opolskiej skoncentrowana została w rękach wspomnianej Komisji, złożonego z przedstawicieli Francji, Włoch i Wielkiej Brytanii międzynarodowego „rządu” górnośląskiego. Od 11 lutego 1920 r. do 10 lipca 1922 r. sprawował on pełnię władzy na górnośląskim obszarze plebiscytowym, terenie obejmującym prawie 11 tys. km kw. i zamieszkanym przez ponad 2 mln mieszkańców.
Ta okupacja pokojowa państw sprzymierzonych trwała więc w czasie dwóch największych powstań i podczas plebiscytu, a zakończyła się podziałem regionu. (…)
Fundamentalny wydaje się fakt, że Górny Śląsk tego czasu był elementem międzynarodowych rozstrzygnięć, mających spacyfikować partykularne, nacjonalistyczne antagonizmy, rozrywające ówczesną Europę, ową, jak to ujął premier brytyjski David Lloyd George, »serię Ulsterów w całej Europie«. Aliancka obecność na Górnym Śląsku to równie istotny moment, co międzynarodowe gry dyplomatyczne wokół przyszłości regionu, kluczowy element kontekstu wydarzeń regionalnych lat 1920–1922. Tymczasem zagadnienie to jak dotąd nie doczekało się kompleksowej, szerokiej monografii. W przebogatej literaturze lat 1920–1922 tematyka ta to terra incognita, nawet nie luka badawcza, ale wręcz wyrwa”.

Z „Wprowadzenia” Sebastiana Rosenbauma


SPIS TREŚCI :

Słowo od Wydawcy

Wprowadzenie

Rémy Porte — Francja a Górny Śląsk w latach 1920–1922

Karsten Eichner — Gramy fair play czy faulujemy? Górny Śląsk w polityce i opinii publicznej Wielkiej Brytanii

Davide Artico — Wokół polityki włoskiej na Górnym Śląsku w latach 1920–1922

Krzysztof Marcinek — „Górnośląskie” jednostki Ententy: organizacja, dowódcy, tradycje bojowe podczas Wielkiej Wojny (1914–1918)

Sebastian Rosenbaum — „Nie przybyliśmy na Śląsk dla własnej przyjemności, ale aby wykonać pożyteczną pracę”. Niektóre wątki obecności wojsk sprzymierzonych na Górnym Śląsku (1920–1922)

— Aneks 1: Ks. Primo Mazzolari — Dziennik 15 lutego – 5 lipca 1920 r.
— Aneks 2: Charles à Court Repington — Dziennik 18 – 21 marca 1921 r.

Piero Crociani — Kontyngent włoski na Górnym Śląsku (1920–1922)

Leszek Jodliński — Górny Śląsk w latach 1920–1922 w świetle korespondencji żołnierzy francuskich. Szkic

Marie-Emmanuelle Reytier, Dorota Schreiber-Kurpiers — Życie codzienne żołnierzy francuskich na Górnym Śląsku w latach 1920–1922 na podstawie korespondencji pocztówkowej

Marius Urbanik — Niemiecka prasa liberalna wobec Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej oraz wojsk sprzymierzonych na Górnym Śląsku

Michał J. Witkowski — Wojska sprzymierzone na łamach górnośląskiej prasy polskiej na przykładzie „Katolika”

Miłosz Skrzypek — Komisje alianckie na Śląsku Cieszyńskim w latach 1919–1920

Indeks nazwisk

Spis i źródła ilustracji