Współczesne teorie społeczne. W kręgu ujęć paradygmatycznych

Z notatki wydawniczej :

„Współczesne teorie społeczne. W kręgu ujęć paradygmatycznych” to nie pierwszy u nas podręcznik akademicki traktujący o współczesnych teoriach społecznych i socjologicznych.
Redaktorzy naukowi i autorzy starali się tak tę książkę przygotować, by zaprezentować nowe interpretacje, nowe odczytanie niektórych ujęć paradygmatycznych, np. teorie konfliktu, pokazując równocześnie nowe nurty w socjologii, np. krytyczną analizę dyskursu czy teorie queer.
Mamy nadzieję, że przekazywany Czytelnikowi podręcznik będzie uzupełnieniem dla już istniejących zarówno autorstwa polskich socjologów, jak i zagranicznych, że będzie także ważną wskazówką intelektualną dla wszystkich zainteresowanych nowymi interpretacjami rzeczywistości społecznej odczytywanej przez socjologów i przedstawicieli pokrewnych nauk społecznych i humanistycznych.

Książka powstała z myślą o studentach socjologii, ale nie tylko… Jako przewodnik po najnowszych teoriach socjologicznych została pomyślana jako ważna lektura dla studentów i wykładowców także innych dyscyplin z zakresu nauk humanistycznych i nauk społecznych oraz wszystkich zainteresowanych najnowszymi trendami teoretycznymi we współczesnej socjologii.


SPIS TREŚCI :

Wstępna refleksja nad istotą podręcznika (Marek S. Szczepański, Anna Śliz)

Teorie funkcjonalne (Beata Pawlica)
Społeczeństwo jako organizm – prekursorzy funkcjonalizmu
Funkcjonalizm w antropologii kulturowej
Funkcjonalizm Roberta K. Mertona
Funkcjonalizm Talcotta Parsonsa
Neofunkcjonalizm
Podsumowanie

Teorie ewolucyjne i teorie modernizacji (Aleksandra A. Wycisk)
Inspiracje ewolucjonizmu
Ewolucja – zmiana – postęp – rozwój: w kręgu pojęć
Dychotomiczne wizje społeczeństwa
Modernizacja i człowiek nowoczesny
Teorie modernizacji
Krytyka modernizacji: teorie rozwoju zależnego
Nowe spojrzenie – neoewolucjonizm
Dokąd zmierza rozwój ?
Krytyka teorii ewolucjonistycznych i modernizacji
Teoria modernizacji – użyteczność w socjologii

Społeczny świat konfliktów (Anna Śliz, Marek S. Szczepański)
Koncepcje i konteksty – wstęp
Pierwotne paradygmatyczne ujęcie konfliktu
Konflikt w klasyce socjologii
Współczesne modele konfliktu społecznego
Konflikt etniczny – współczesny konflikt społeczny ?
Konflikt w zróżnicowanym etnicznie świecie
Etiologia współczesnego konfliktu – konfliktu etnicznego
Konflikt czy koegzystencja ? Dylemat na zakończenie

Teoria wymiany społecznej (Marek S. Szczepański, Anna Śliz, Joanna Wojtkun)
Konwencje i fundamenty – wstęp
Klasyczna teoria ekonomii
Paradygmat antropologiczny w teorii wymiany
Behawioryzm a teoria wymiany społecznej
Teoria wymiany w socjologii. Początki
Sieciowa teoria wymiany
Teoria racjonalnego wyboru – neoklasyczna ekonomia i socjologia
Współczesne konteksty wymiany społecznej
Teoria wymiany społecznej. Chwila refleksji na zakończenie

Od socjobiologii do psychologii ewolucyjnej (Beata Pawlica)
Etiologia i pierwsi socjobiolodzy
Biologia ewolucyjna w służbie socjobiologii
Teoria gier
Ikony socjobiologii
Psychologia ewolucyjna
Sociobiologia polonica
Podsumowanie

Fenomenologia, socjologia fenomenologiczna i etnometodologia (Anna Kopczak-Wirga, Borys Cymbrowski)
U źródeł
Ku socjologii fenomenologicznej
Socjologia fenomenologiczna Alfreda Schütza
Fenomenologiczne źródła konstruktywizmu
Postfenomenologia
Założenia antropologii symbolicznej Clifforda Geertza
Program etnometodologiczny
Inne metodologiczne implikacje fenomenologii: kondensacja znaczenia i interpretacyjna analiza fenomenologiczna (IPA)

Strukturalizm (Justyna Kijonka)
Wprowadzenie
Językoznawstwo strukturalne
Strukturalizm w antropologii społecznej
Analiza strukturalna i semiotyka
Boris Uspienski i Jurij Łotman – szkoła tartusko-moskiewska
Strukturalizm a psychologia i psychoanaliza
Poststrukturalizm, epigoni oraz krytycy
Podsumowanie

Teoria krytyczna – szkoła frankfurcka (Aleksandra A. Wycisk)
Szkoła frankfurcka
Instytut Badań Społecznych
Dialektyka i sztuka eseju
Krytyczne oświecenie
Krytyka instrumentalnego rozumu
Przemysł kulturowy
Walter Benjamin i upadek aury
György Lukács: powrót do Marksa
Herbert Marcuse: fuzja marksizmu i psychoanalizy
Powojenna szkoła frankfurcka
Kontynuacje: Jürgen Habermas
Krok dalej: Axel Honneth
Krytyka szkoły frankfurckiej
Użyteczność teorii krytycznej w socjologii

Myśl filozoficzna wobec wielkich wydarzeń społecznych. Panoramy dziejowe 1918–1996 (Piotr Skudrzyk)
Historyczne okoliczności powstania panoram
Biologistyczne ujęcie dziejów przez Oswalda Spenglera
Religijno-duchowy charakter procesu dziejowego według Arnolda Toynbeego
Wywyższenie cywilizacji łacińskiej w teorii Feliksa Konecznego
Ideacyjno-sensywny cykl dziejów według Pitirima Sorokina
Wiara w liberalną demokrację Francisa Fukuyamy
Dzieje jako zderzenie cywilizacji według Samuela Huntingtona
Odważne podsumowanie

Ponowoczesność i postmodernizm (Barbara Lewicka)
Uwagi wstępne
Źródła
Krytyka
Ponowoczesność a socjologia

Teorie dyskursu. Pola przybliżenia (Wioletta Tomala-Kania)
„Dyskurs”, czyli co ? Możliwości ujęć definicyjnych
Teorie dyskursu a socjologia
Ustalenia wstępne, ustalenia zasadnicze
Przegląd stanowisk dyskursywnych
Dlaczego Lévi-Strauss, Foucault, Derrida ? Dlaczego Laclau i Mouffe ?
Pola uzasadnienia
Uwag o metodzie ciąg dalszy
Refleksje wokół antropologicznego systemu odniesień niemożliwych
Wśród dyskursywnych pól przybliżeń historiozoficznych
Wokół dekonstrukcyjnych przybliżeń dyskursywnych
Między teorią a politycznością albo hegemonia, czyli logika tego, co społeczne

Analiza dyskursu i krytyczna analiza dyskursu (Kamilla Biskupska)
Analiza dyskursu – zakres pojęcia
Korzenie analizy dyskursu
Krytyczna analiza dyskursu – wprowadzenie
Krytyczna analiza dyskursu – geneza
Czym jest krytyczność (w) KAD ?
Krytyczna analiza dyskursu a psychologia dyskursywna
Przedmiot i metody badań AD i KAD
Trudności z interdyscyplinarnością

Teorie feministyczne (Joanna Mizielińska)
Feminizm liberalny i feminizm radykalny
Feminizm a różnice
Socjologia feministyczna
Recepcja feminizmu w Polsce: polskie studia gender, główne ośrodki i ich specyfika

Teorie queer (Joanna Mizielińska)
Ruch homofilny lat 1950–1969
Model etniczno-mniejszościowy: Lesbijsko-Gejowski Ruch Wyzwolenia lat 70
Teoria i praktyka queer
Michel Foucault – patron badań queer
Główne cechy i charakterystyka badań związanych z teorią queer
Judith Butler i jej teoria performatywności płci
Butler i feminizm
Perspektywa queer w badaniach socjologicznych
Recepcja teorii queer w Polsce

Postkolonializm (Izabela Handzlik)
Dekolonizacja i postkolonializm
Antyimperializm Frantza Fanona
Twórczość Alberta Memmiego w obronie skolonizowanych i uciśnionych
Badania postkolonialne na tle „zwrotu lingwistycznego”
Krytyka dyskursu kolonialnego w twórczości Edwarda Saida
Homi K. Bhabha – hybrydowość i trzecia przestrzeń w dyskursie postkolonialnym
Wkład Gayatri Chakravorty Spivak
„Odwrót” od postmodernizmu
Postkolonializm – głosy krytyczne
Postkolonializm – proponowane aplikacje badawcze

Uwagi na zakończenie