Pieniądz we współczesnej polszczyźnie. Studium leksykalno-semantyczne - Małgorzata Święcicka

Z okładki :

Praca jest monografią językową pola semantycznego pieniądz.
Oparta została na bogatych źródłach współczesnej leksykografii polskiej, specjalistycznych encyklopediach, leksykonach i pracach analitycznych z dziedziny ekonomii i handlu, studiach specjalistycznych z literatury polskiej.
Szczególne miejsce w literaturze przedmiotu zajmują rozprawy i studia, poświęcone zapożyczeniom z języków obcych. Autorka wyzyskuje słowniki i opracowania poświęcone gwarze młodzieżowej, mowie mieszkańców miast, środowiskom przestępczym, językowi zawodowemu, np. sprzedawców.

W studium ważne jest nie tylko to, do czego Autorka doszła, lecz także postulowane badania na przyszłość, o których głównie w „Zakończeniu", np. postulowany nowy dział językoznawstwa - ekonomolingwistyka. Sądzę, że Autorka odpowiedziała oczekiwaniom F. Schillera z wiersza „Die Glocke" 'Dzwon'; Das Werk soll den Meister loben 'Dzieło winno chwalić mistrza'; recenzowana i rekomendowana do druku monografia „pieniężna" wraz ze Słownikiem będzie dobrze świadczyć przez lata o swojej mistrzyni.

Prof. zw. dr hab. Edward Breza

Wziernikiem do bardzo ważnej problematyki pieniądza uczyniła Autorka kategorie językowe, zwłaszcza słownictwo i frazeologię. Przyjęty punkt widzenia porządkuje całość zgromadzonego materiału merytorycznego, stanowiąc swoisty klucz do skomplikowanej materii obecności pieniądza w cywilizacji światowej. Nie znam w dotychczasowej literaturze temu kręgowi problemowemu poświęconej opracowania na temat nazw pieniądza, obrotu pieniężnego, zasobności finansowej ludzi itp.
Stąd oceniam proponowaną monografię jako niewątpliwe novum w kategoryzowaniu językowego obrazu świata i pól tematycznych w nim postrzeganych. Zwraca uwagę szczególna akrybia w poszukiwaniach etymologicznych (zarówno w sensie etymologii słowotwórczej jak i zapożyczeniowej).

Jestem przekonany, że edycja ta stanie się wydarzeniem nie tylko w świecie naukowym, ale także w szerokich środowiskach czytelniczych, hobbistycznych, nauczycielskich i innych.
Książka ma bardzo wysokie walory poznawcze, a także może być przydatna w praktyce leksykograficznej i glottodydaktycznej.

Prof. zw. dr hab. Tadeusz Zgółka


SPIS TREŚCI :

Wprowadzenie

Rozdział I
Teoretyczne zaplecze analiz

1. Kilka uwag lingwistów o pieniądzu
2. Pieniądz w polach tematycznych współczesnej polszczyzny
2.1. Teoria pól tematycznych
2.2. Miejsce pola PIENIĄDZ w dotychczasowych klasyfikacjach tematycznych
3. Źródła materiału językowego
4. Granice pola tematycznego PIENIĄDZ

Rozdział II
Pieniądz z perspektywy wybranych dyscyplin nauki

1. Refleksja historyczna
1.1. Uwagi ogólne
1.2. Pieniądz na ziemiach polskich
2. Koncepcje ekonomiczne i socjologiczne
3. Koncepcje psychologiczne
3.1. Uwagi ogólne
3.2. Pieniądz a koncepcje człowieka
3.3. Pieniądz w rozwoju psychofizycznym człowieka
3.4. Pieniądz - percepcja znaczeń. Oceny i postawy
4. Perspektywa literaturoznawcza

Rozdział III
Struktura znaczeniowa pola PIENIĄDZ

1. Płynność granic a arbitralność ujęcia
2. Model klasyfikacji tematycznej
2.1. Pieniądze i ich rodzaje
2.2. Jednostki monetarne
2.3. Monety i ich wartości nominalne
2.4. Banknoty i ich nominały
2.5. Sumy pieniędzy
2.6. Surogaty pieniądza i inne dokumenty
2.7. Opłaty i inne zobowiązania finansowe
2.8. Wynagrodzenie i inne świadczenia finansowe
2.9. Osoby wnoszące opłaty i pobierające wynagrodzenie
2.10. Status finansowy
2.11. Postawy wobec pieniędzy
2.12. Czynności oraz procesy ekonomiczne
2.13. Instytucje i ich działy
2.14. Zawody związane z obrotem pieniężnym
2.15. Pomieszczenia i inne miejsca
2.16. Urządzenia i inne przedmioty
2.17. Części ubiorów i dodatki do ubiorów
2.18. Części ciała człowieka

Rozdział IV
PIENIĄDZ w warstwach leksykalnych polszczyzny

1. Formacje słowotwórcze
2. Zapożyczenia
3. Neosemantyzmy

Rozdział V
PIENIĄDZ - semantyka frazeologizmów i przysłów

1. Struktura znaczeniowa frazeologizmów i przysłów
1.1. Znaczenia związane z ekonomiczną sferą życia człowieka
1.2. Znaczenia związane z pozaekonomiczną sferą życia człowieka
2. Komponenty frazeologizmów i przysłów

Rozdział VI
PIENIĄDZ - semantyka kolokacji słownikowych

1. Nazwy techniki wykonywania pieniędzy
2. Nazwy rodzajów pieniędzy
3. Nazwy temporalne
4. Nazwy lokatywne
4.1. Nazwy związane z obszarem występowania pieniądza
4.2. Nazwy związane z umieszczaniem pieniędzy
5. Nazwy własności
6. Nazwy związane z wartością nominalną i sumami pieniędzy
6.1. Wartość nominalna i sumy pieniędzy
6.2. Stabilność pieniądza i zmiany jego wartości
6.3. Działania arytmetyczne
7. Nazwy procesów obiegu pieniądza
7.1. Nazwy związane z wprowadzaniem do obiegu i wycofywaniem pieniądza z obiegu
7.2. Nazwy związane ze zmianą własności
7.3. Nazwy związane z gospodarowaniem pieniędzmi
7.4. Nazwy związane z transakcjami handlowymi
8. Nazwy sposobów tezauryzacji pieniądza
8.1. Oszczędzanie pieniędzy
8.2. Kolekcjonowanie pieniędzy
9. Nazwy różne

Zakończenie   

Słownik pola tematycznego PIENIĄDZ

Wykaz skrótów

Literatura przedmiotu

Indeks jednostek językowych

Summary