Jaroslav Durych a spór o sens czeskich dziejów - ALEKSANDRA PAJĄK

Z notatki wydawniczej :

Książka przybliża, kluczowy dla czeskiej świadomości a praktycznie nieznany polskiemu czytelnikowi, spór o sens czeskich dziejów. Jego apogeum przypadło na lata 1895–1938.
Była to najważniejsza i najbardziej dramatyczna dyskusja czeskiej humanistyki, której echa brzmią do dzisiaj.
Sednem sporu była interpretacja czeskiej historii i jej odczytanie dla potrzeb rodzącej się tożsamości narodowej.

Dyskurs, w którym najbardziej znaczącymi postaciami byli Tomáš G. Masaryk i historyk Josef Pekař, nie pozostał bez wpływu na życie literackie. Przykładem autora mocno polemizującego z wizją dziejów,
jaką zaproponował Masaryk (idąc śladami Františka Palackiego) jest Jaroslav Durych (1886–1962).
Autor ten może być znany polskiemu odbiorcy jedynie z dwóch przekładów „trylogii wallensteinowskich”: Requiem i Zbłąkanych. Należy on, obok Jana Zahradníčka, do najbardziej znaczących reprezentantów tzw. literatury katolickiej. Autorka chce pokazać, że odpowiedzią Durycha na pytanie o sens czeskich dziejów był katolicyzm. „Praca [...] łączy dwa porządki: jest pracą z historii idei, a równocześnie pracą historycznoliteracką, ponieważ pokazuje na materiale powieściopisarstwa i publicystyki Jaroslava Durycha, jak fundamentalny spór oddziałał na charakter twórczości literackiej i publicystycznej pisarza”. (z recenzji prof. Jacka Balucha).

Praca jest adresowana do wszystkich bliżej zainteresowanych historią i literaturą czeską, zwłaszcza na przełomie XIX i XX w.


SPIS TREŚCI :

Wstęp

1. Spor o sens czeskich dziejów

1.1. Zmagań z mitami narodowymi część pierwsza
1.2. Czym Czesi usprawiedliwiają swe istnienie wobec świata, czyli sporu część kolejna
1.3. Tomáš Garrigue Masaryk kontra Josef Pekař, czyli sedno sporu
1.4. Renesans czeskiego baroku

2. Jaroslav Durych — życie, twórczość

3. Katolicyzm Jaroslava Durycha odpowiedzią na pytanie o sens czeskich dziejów — publicystyka

3.1. Uwagi wstępne
3.2. Dwie tradycje
3.3. Propozycja czeskiego intelektualisty
3.4. Powstaníe państwa — pierwsze nadzieje
3.5. ...i rozczarowania
3.6. Walka z mitem narodowym — skandal na Rynku Starego Miasta
3.7. Myśl św. Wojciecha
3.8. Współczesność: Durych, Čapek, Masaryk — zderzenie osobowości i ideałów
3.9. Apokalipsa się wypełnia — Monachium '38
3.10. Biala Góra — porażka czy zwycięstwo?
3.11. Barok

4. Ślady baroku w prozie historycznej Jaroslava Durycha

4.1. Czeska powieść historyczna — tradycja i osiągnięcia
4.2. W cieniu Białej Góry — trylogie wallensteinowskie
4.2.1. Bloudění. Větší valdštejnská trilogie
4.2.2. Rekviem. Menší valdštejnská trilogie
4.2.3. Podsumowanie
4.3. Historia jako pretekst — Masopust. Historický román o lidech hledajících milostné štěstí
4.4. Historia sacra — wielkie pragnienie męczeństwa. Služebníci neužiteční

Literatura (wybór)

Shrnutí