Wizerunek artysty polskiego. Między romantyzmem a modernizmem - Andrzej Holeczko-Kiehl

Zamiast wstępu [fragment]

Artysta i jego wizerunek powszechnie kojarzą się z autoportretem, czyli portretem własnym twórcy. W sztuce europejskiej ten temat rozwijał się od XV wieku, a jednym z jego prekursorów był Albrecht Dürer, którego Autoportret namalowany w 1498 roku ilustrował niezależność artysty i jego nową pozycję w społeczeństwie.

W połowie XIX wieku do autoportretu oraz portretów artystów wykonywanych przez innych twórców w technikach malarskich, rzeźbie czy grafice dołączył całkowicie nowy typ obrazowania - wynaleziona w 1826 roku fotografia.

Ten właśnie sposób - postrzegany jako symbol nowoczesności - dominuje na kartach tej publikacji.

Prezentujemy pięćdziesiąt biogramów polskich malarzy XIX i początku XX wieku oraz wizerunki fotograficzne, graficzne, rysunkowe lub malarskie czterdziestu siedmiu spośród nich.

Wszystkich łączy Monachium, jeden z wiodących w tym okresie ośrodków artystycznych w świecie.

Artyści, którzy byli z nim związani, otrzymali miano monachijczyków.

Dlaczego taki wybór, przecież to ułamek spośród grona ówczesnych artystów polskich!

Potrzeba zgromadzenia tego typu materiału powstała w trakcie prac nad częścią biograficzną, katalogu wystawy Brandt ... Malczewski ...Siemiradzki... Polscy monachijczycy. Malarze polscy w kręgu Akademii Sztuk Pięknych w Monachium 1828-1914. Wystawa malarstwa ze zbiorów Lwowskiej Galerii Sztuki we Lwowie. Postanowiliśmy zilustrować biogramy prezentowanych artystów reprodukcjami ich autoportretów malarskich. Okazało się to w wielu przypadkach niemożliwe.

Publikacja ta jest zatem nie tylko próbą, wypełnienia luki w zakresie źródeł do dziejów sztuki polskiej XIX i XX wieku, lecz stanowi także wskazanie potencjalnego pola badawczego. Dotychczas to, co kojarzyło się nam z artystą, to przede wszystkim jego autoportret. Tutaj pokazujemy fotografie - wizerunek nowego typu, który był efektem wielkich odkryć, a także gwałtownego postępu naukowo-technicznego [...]

Zamieszczono biogramy następujących malarzy:

TADEUSZ AJDUKIEWICZ

LUDOMIR LUDWIK DOMINIK BENEDYKTOWICZ

SEWERYN BIESZCZAD

ANNA BILIŃSKA-BOHDANOWICZOWA

OLGA BOZNAŃSKA

JÓZEF BRANDT

JÓZEF CHEŁMOŃSKI

STANISŁAW CHLEBOWSKI

FLORIAN STANISŁAW CYNK

WŁADYSŁAW MAURYCY CZACHÓRSKI

JÓZEF CZAJKOWSKI

STANISŁAW MIECZYSŁAW DĘBICKI

JULIAN FAŁAT

JAN NEPOMUCEN GŁOWACKI

MAURYCY (MOSES) GOTTLIEB

STANISŁAW TADEUSZ GROCHOLSKI

ARTUR GROTTGER

ALEKSANDER KONSTANTY GRYGLEWSKI

MARCELI HARASIMOWICZ

LEON KAUFMANN (pseudonim KAMIR)

JULIUSZ FORTUNAT KOSSAK

WOJCIECH KOSSAK

ANTONI KOZAKIEWICZ

KONRAD KRZYŻANOWSKI

STANISŁAW LUDWIK DE LAVEAUX

STANISŁAW LENTZ

WILHELM JAN NEPOMUCEN LEOPOLSKI

ALEKSANDER LESSER

HIPOLIT LIPIŃSKI

LEOPOLD LÖFFLER (LOEFFLER)

JACEK MICHAŁ MALCZEWSKI

MARCELI MASZKOWSKI

JAN ALOJZY MATEJKO

EDWARD FRANCISZEK MATEUSZ OKUŃ

WOJCIECH PIECHOWSKI

KAZIMIERZ TEOFIL POCHWALSKI

TADEUSZ POPIEL

WITOLD PRUSZKOWSKI

ALEKSANDER RACZYŃSKI

ZYGMUNT SIDOROWICZ

HENRYK HEKTOR SIEMIRADZKI

PIOTR STACHIEWICZ

JAN STYKA

WACŁAW SZYMANOWSKI

WŁADYSŁAW ŚLEWIŃSKI

WINCENTY TROJANOWSKI

WINCENTY WODZINOWSKI

LEON WYCZÓŁKOWSKI

FELIKS MICHAŁ WYGRZYWALSKI

FRANCISZEK ŻMURKO