Gospodarstwo rodzinne. Prawne formy organizacji - Dorota Łobos-Kotowska

UWAGI WSTĘPNE

Cywilnoprawna forma organizacji i prowadzenia gospodarstwa rolnego stanowi ak­tywny czynnik produkcji rolnej, gdzie rola prawa jako instrumentu stymulującego przekształcenia strukturalne w rolnictwie uwidacznia się w sposób szczególny.
Polega ona na wskazaniu producentom rolnym pełnego wachlarza form organizacji gospo­darstw rolnych, który jest adekwatny do zadań stawianych rolnictwu w okresie prze­mian gospodarczych związanych z integracją z Unią Europejską.

Poszukiwanie modelu organizacyjno-prawnego uwzględniającego specyfikę gospo­darstwa rolnego, w odniesieniu do innych form aktywności gospodarczej i to gospodar­stwa szczególnego - bo opartego na więziach rodzinnych i wspólnocie pracy, wymaga szerokiego ujęcia problematyki. Gospodarstwo rolne, jako podstawowa jednostka wy­twórcza w rolnictwie jest bowiem przedmiotem zainteresowania wielu nauk: ekonomii, ekonomiki rolnictwa, socjologii wsi, polityki rolnej oraz prawa.
Przedstawienie gospodar­stwa rolnego jako przedmiotu ujęcia legislacyjnego nie może zatem nastąpić w oderwa­niu od aspektu ekonomicznego. Postulat adekwatności konstrukcji normatywnej wyma­ga, by przy budowie pojęcia prawnego gospodarstwa rolnego, mieć na uwadze jednostkę ekonomiczną, osadzoną w konkretnych realiach społeczno-gospodarczych.

Koniecznym jest spojrzenie na gospodarstwo rolne, jako na jednostkę dynamiczną bę­dącą w ciągłym ruchu.
W jej skład wchodzą czynniki produkcji, które jednak dopiero w połączeniu z ukierunkowaną na produkcję rolną działalnością człowieka, zapewniają realizację ekonomicznych celów. Poszczególnym czynnikom produkcji rolnej nadawano w różnych okresach różne znaczenie. Do niedawna podstawowym czynnikiem produkcji rolnej był czynnik ziemi.
Pozostaje on nadał podstawowym środkiem produkcji, ale poja­wiają się nowe dziedziny wytwórczości bez udziału tego czynnika.
Obecnie mamy do czy­nienia z nowymi technikami uprawy roślin oraz hodowli zwierząt, nie wymagającymi gle­by.
W procesie produkcji występują nowe dobra, takie jak geny czy embriony. W litera­turze przedmiotu pojawiły się nowe koncepcje dotyczące wyróżnienia rolniczej jednostki wytwórczej w oparciu o kryterium cyklu agrobiologicznego (rozumianego jako biologiczny cykl wytwarzania). Podnosi się także głosy, mówiące o wyróżnieniu rolniczej jednostki wytwórczej w oparciu o ryzyko biologiczne, nieznane innej działalności gospodarczej.

Uwagi wymaga także kwestia niejednolitych ujęć normatywnych gospodarstwa rol­nego. Definicja gospodarstwa rolnego, znajdująca się w ustawie o podatku rolnym, eksponuje składniki produkcyjno-majątkowe gospodarstwa rolnego.
Z kolei definicja zawarta w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników szczególną uwagę przypi­suje elementowi działalności rolniczej.
Żadna z nich nie obejmuje całości zjawiska, w związku z tym, żadnemu z tych ujęć nie można przypisać cechy uniwersalności.
Dla dalszych rozważań definicja gospodarstwa rolnego została w zasadzie zawężona do uję­cia zawartego w Kodeksie cywilnym.
Treść art. 553 k.c. najbardziej odpowiada ekono­micznemu ujęciu gospodarstwa rolnego, gdyż zawiera najszerszy zestaw składników majątkowych, stanowiących połączenie wszystkich czynników produkcji rolnej w zor­ganizowaną całość.
Kodeksowa definicja gospodarstwa rolnego, określa gospodarstwo rolne, jako zorganizowaną masę majątkową, połączoną funkcjonalnie, choć zmienną ilościowo i rodzajowo. Wobec rozwoju i ewoluowania części gospodarstw rolnych funk­cjonujących w warunkach gospodarki wolnorynkowej w kierunku przedsiębiorstw ro­dzinnych, należy wskazać na wzajemne relacje definicji gospodarstwa rolnego i przed­siębiorstwa. Jest to konieczne z uwagi na brak w polskim systemie prawnym legalnej definicji przedsiębiorstwa rolnego.
Uwagi wstępne dotyczące gospodarstwa rolnego, pozwalają przejść do zasadnicze­go celu pracy, jakim jest analiza prawnych form organizacji gospodarstwa rolne­go, wskazanie ich zalet oraz wad konstrukcyjnych, a następnie sformułowanie wniosków de lege ferenda.

Doświadczenia państw zachodnioeuropejskich, zwłaszcza francuskie, weryfikują w praktyce stosowanie niektórych form organizacji gospodarstwa rodzinnego. Mogą one stanowić cenną wskazówkę dla wyboru formy organizacji gospodarstwa rolnego w polskim ustawodawstwie.
Przez długi czas o wyborze formy prawnej organizacji gospodarstwa rolnego decydo­wała jego sektorowa przynależność.
Gospodarstwa państwowe miały z reguły status przedsiębiorstwa państwowego, gospodarstwa zespołowe były zwykle spółdzielniami, a gospodarstwa indywidualne miały swój odrębny status. Zmienione warunki społeczno-gospodarcze spowodowały konieczność odejścia od tego schematu, na rzecz podej­ścia funkcjonalnego, w którym o wyborze formy prawnej decydować będzie nie sekto­rowa przynależność, a takie kryteria jak: rodzaj prowadzonej działalności, osiągany dochód, obszar, zasób własnej i najemnej siły roboczej, kapitał, którym gospodarstwo dysponuje.
Organizacja i funkcjonowanie gospodarstwa rolnego ujęta została w ramy obowiązują­cych form prowadzenia działalności gospodarczej oraz podjęta została próba stworzenia nowej formy, dostosowanej do specyfiki działalności wytwórczej w rolnictwie.
Oceniona została przydatność znanych naszemu prawu spółek, zarówno prawa cywilnego, jak również prawa handlowego, do prowadzenia gospodarstwa rolnego. Analizie poddano również inne formy zbiorowego gospodarowania: spółdzielnie, grupy producentów rol­nych, rolnicze zrzeszenia branżowe i stowarzyszenia. Badania rozpoczęto od spółki cywilnej. Analiza unormowań spółki cywilnej, jako formy organizacji gospodarstwa rodzinnego, została przeprowadzona z uwzględnieniem takich kwestii jak: cel powstania spółki, charakter wspólnego majątku wspólników, odpowiedzialność wspólników za zo­bowiązania. Dokładna analiza uregulowań prawnych spółki cywilnej pozwoliła na wska­zanie tych elementów regulacji prawnej, które zdecydowały o przydatności tej formy dla prowadzenia gospodarstw niedużych. Podobnej ocenie zostały poddane pozostałe spółki osobowe. Dla oceny przydatności tych rodzajów spółek zostały użyte podobne kryteria do tych, które zastosowano w stosunku do spółki cywilnej. Ostatnia kategoria spółek, które zostały poddane badaniom pod kątem możliwości ich zastosowania do prowadze­nia gospodarstwa rodzinnego, to spółki kapitałowe.
W stosunku do gospodarstw ro­dzinnych przydatność tych form organizacji prawnej jest ograniczona z racji wysokich wymogów kapitałowych i organizacyjnych. W stosunku do kategorii gospodarstw ro­dzinnych właściwie można rozważać jedynie możliwość ich organizacji w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka akcyjna może natomiast służyć do prowa­dzenia dużych gospodarstw rolnych i być wykorzystywana przy przekształceniu pań­stwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa lub Agencji Nieruchomości Rolnych. Również pozostałe formy współdziałania rolników, w postaci spółdzielni i grup producenckich nie są formą właściwą dla organizacji go­spodarstwa rodzinnego. Spółdzielnie nie cieszą się zainteresowaniem rolników z uwagi na obciążenia historyczne, wskazujące na spółdzielnie jako formę likwidacji gospodarstw oraz z uwagi na niepewność podyktowaną projektowanymi zmianami ustawodawstwa spółdzielczego. Grupy producenckie nie są natomiast formą wspólnego gospodarowa­nia, a jedynie pozwalają na poprawę dochodowości gospodarstwa poprzez możliwość wspólnego korzystania ze sprzętu rolniczego czy przetwórczego oraz ułatwiają rolnikom uczestniczenie w dalszych etapach obrotu produktami rolnymi poprzez poprawę jakości, marketing i wspólną sprzedaż.
Niewątpliwie istnieje możliwość prowadzenia gospodarstwa rolnego w formie spółek znanych polskiemu prawu, jednak już na wstępie można założyć małą przydatność spółek kapitałowych dla prowadzenia gospodarstwa rodzinnego, stąd rodzi się potrze­ba stworzenia szczególnych rodzajów spółek, dostosowanych do swoistego charakteru gospodarstw rodzinnych. Wśród przyczyn przemawiających za wprowadzeniem rozwiązań szczegółowych w postaci odrębnego typu spółki, należy wskazać na:
1. Szczególny charakter gospodarstwa rodzinnego, które zgodnie z art. 23 Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r. jest podstawą ustroju rolnego Rzeczypospolitej Polskiej. Gospodarstwo rodzinne oparte jest bowiem nie tylko na więzach pokrewieństwa, ale i pracy.
Jego podstawowym elementem jest rodzina rolnicza, która różni się zasadniczo od rodziny cywilnej. Rodzina taka oparta jest na cichych spółkach, które powstają przez zawarcie związku małżeńskiego między małżonkami, ale są otwarte również dla osób z zewnątrz, a ich istnienie jest związane z istnie­niem majątku gospodarstwa.
2. Słabszą pozycję gospodarstw rodzinnych w porównaniu do innych uczestników obrotu gospodarczego, z uwagi na mniejsze możliwości dostosowawcze do zasad gospodarki wolnorynkowej. Wśród przyczyn takiego stanu rzeczy wskazuje się na: strukturę gospodarstw rolnych, możliwości organizacyjne osoby posiadającej gospodarstwo, braki kapitałowe, konkurencję na rynku produktów rolnych.
3. Specyficzne cechy i warunki procesów wytwórczych w gospodarstwie, do których zalicza się: siły natury, warunki atmosferyczne, klimatyczne, występowanie różnych chorób roślin i zwierząt. Powoduje to zwiększone, w stosunku do działalności pozarolniczej, ryzyko, większą przypadkowość i niepewność.

Tworząc model takiej spółki, należy sięgnąć do rozwiązań przyjętych w krajach za­chodnioeuropejskich, w których lata doświadczeń ugruntowały ich funkcjonowanie. Pierwsze spółki tego typu powstały we Francji. Służyły one wyłącznie prowadzeniu gospodarstwa rolnego, a zwano je rolniczymi zespołami wspólnego gospodarowania (GAEC). Stanowiły one połączenie spółki cywilnej i spółki z ograniczoną odpowiedzial­nością z jednoczesnym uwzględnieniem rodzinnego charakteru takiej spółki. Aby od­powiadała ona specyfice gospodarki rolnej o rodzinnym charakterze, liczba wspólników została ograniczona do dziesięciu osób, wszyscy wspólnicy zobowiązani zostali do pra­cy w prowadzonym przez spółkę gospodarstwie, z jednoczesnym uprzywilejowaniem tych wspólników, którzy wnieśli do spółki swoje gospodarstwa. Inaczej niż w spółce cywilnej i spółkach prawa handlowego została sformułowana odpowiedzialność za zo­bowiązania.
Jest ona ograniczona do dwukrotnej wysokości wkładu. Prawo francuskie zna jeszcze jedną podobną instytucję. Jest to gospodarstwo rolne o ograniczonej odpo­wiedzialności (EARL). Jest to również spółka rolna, będąca połączeniem spółki cywil­nej oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jednak dostosowana do prowadzenia nieco większych gospodarstw. Spółka tego rodzaju może być utworzona przez jedną lub więcej osób, jednak liczba wspólników nie może przekroczyć dziesięciu. W tego rodzaju spółce brak jest obowiązku osobistej pracy w gospodarstwie wszystkich wspólników, jednak wspólnicy pracujący zachowują pozycję dominującą.
Odpowiedzialność wspól­ników za zobowiązania spółki ograniczona jest do wysokości wkładów. Nieco podobne do francuskich rozwiązania, przewiduje również prawo belgijskie i holenderskie.
Przeprowadzenie szczegółowych rozważań dotyczących szeregu różnorodnych zagad­nień związanych z cywilnoprawną formą organizacji gospodarstwa rodzinnego umoż­liwia sformułowanie wniosków końcowych. Z jednej strony mają one umożliwić doko­nanie kompleksowej charakterystyki sytuacji prawnej producenta rolnego w obecnym stanie ustawodawstwa, z drugiej natomiast pozwalają rozwinąć warstwę postulatywną i umożliwiają wskazanie kierunków zmian w tym zakresie, poprzez stworzenie modelu spółki rolnej.


SPIS TREŚCI :

1. UWAGI WSTĘPNE

2. GOSPODARSTWO ROLNE JAKO ZJAWISKO SPOŁECZNO-EKONOMICZNE

2.1. GOSPODARSTWO ROLNE W UJĘCIU EKONOMICZNYM
2.2. PRZEDSIĘBIORSTWO ROLNE W UJĘCIU EKONOMICZNYM
2.3. GOSPODARSTWO RODZINNE W UJĘCIU EKONOMICZNYM

3. NORMATYWNA DEFINICJA GOSPODARSTWA ROLNEGO

3.1. RÓŻNORODNOŚĆ DEFINICJI GOSPODARSTWA ROLNEGO W POLSKIM SYSTEMIE PRAWNYM
3.2. GOSPODARSTWO ROLNE W KODEKSIE CYWILNYM
3.3. GOSPODARSTWO ROLNE W PRAWIE HANDLOWYM
3.4. WZAJEMNY STOSUNEK DEFINICJI PRZEDSIĘBIORSTWO, GOSPODARSTWO ROLNE
3.4.1. WZAJEMNY STOSUNEK DEFINICJI PRZEDSIĘBIORSTWO, GOSPODARSTWO ROLNE W PRAWIE POLSKIM
3.4.2. WZAJEMNY STOSUNEK DEFINICJI PRZEDSIĘBIORSTWO, GOSPODARSTWO ROLNE, PRZEDSIĘBIORSTWO ROLNE. ZAGADNIENIA PRAWNOPORÓWNAWCZE
3.4.3. WNIOSKI

4. NORMATYWNA KONCEPCJA GOSPODARSTWA RODZINNEGO

4.1. MODEL GOSPODARSTWA RODZINNEGO W USTAWODAWSTWIE UNII EUROPEJSKIEJ ORAZ USTAWODAWSTWACH NARODOWYCH PAŃSTW CZŁONKOWSKICH
4.1.1. ZAGADNIENIA WSTĘPNE
4.1.2. ANALIZA USTAWODAWSTWA EUROPEJSKIEGO
4.1.3. ANALIZA USTAWODAWSTWA WYBRANYCH PAŃSTW ZACHODNIOEUROPEJSKICH
4.2. MODEL GOSPODARSTWA RODZINNEGO W POLSCE
4.2.1. GOSPODARSTWO RODZINNE. UWAGI DE LEGE LATA
4.2.2. GOSPODARSTWO RODZINNE. UWAGI DE LEGE FERENDA

5. SPÓŁKI JAKO CYWILNOPRAWNA FORMA ORGANIZACJI GOSPODARSTWA RODZINNEGO

5.1. ZAGADNIENIA PODSTAWOWE
5.2. DZIAŁALNOŚĆ ROLNICZA, A DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
5.3. SPÓŁKA CYWILNA
5.3.1. ZASTOSOWANIE SPÓŁKI CYWILNEJ W ROLNICTWIE
5.3.2. ISTOTA I POWSTANIE SPÓŁKI CYWILNEJ
5.3.2.1. ISTOTA SPÓŁKI CYWILNEJ
5.3.2.2. POWSTANIE SPÓŁKI CYWILNEJ
5.3.3. USTRÓJ I FUNKCJONOWANIE SPÓŁKI CYWILNEJ
5.3.3.1. PRAWA I OBOWIĄZKI WSPÓLNIKÓW
5.3.3.1.1. PRAWA I OBOWIĄZKI O CHARAKTERZE ORGANIZACYJNYM
5.3.3.1.2. PRAWA I OBOWIĄZKI O CHARAKTERZE MAJĄTKOWYM
5.3.4. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ZOBOWIĄZANIA
5.3.5. ZMIANA SKŁADU SPÓŁKI I JEJ ROZWIĄZANIE
5.3.5.1. ZMIANA SKŁADU OSOBOWEGO SPÓŁKI
5.3.5.2. ROZWIĄZANIE SPÓŁKI
5.3.6. WNIOSKI
5.4. SPÓŁKI OSOBOWE PRAWA HANDLOWEGO
5.4.1. ZASTOSOWANIE SPÓŁEK OSOBOWYCH W ROLNICTWIE
5.4.2. ISTOTA I POWSTANIE SPÓŁEK OSOBOWYCH
5.4.2.1. ISTOTA SPÓŁKI OSOBOWEJ
5.4.2.1.1. WARUNEK NEGATYWNY - SPÓŁKA NIE MOŻE BYĆ INNĄ SPÓŁKĄ HANDLOWĄ
5.4.2.1.2. KATEGORIE WSPÓLNIKÓW SPÓŁKI KOMANDYTOWEJ I KOMANDYTOWO-AKCYJNEJ
5.4.2.1.3. WPIS DO REJESTRU
5.4.2.2.    POWSTANIE SPÓŁEK OSOBOWYCH PRAWA HANDLOWEGO
5.4.3. USTRÓJ I FUNKCJONOWANIE SPÓŁEK OSOBOWYCH
5.4.3.1. MAJĄTEK SPÓŁEK OSOBOWYCH
5.4.3.2. PRAWA I OBOWIĄZKI WSPÓLNIKÓW
5.4.3.2.1. PRAWA I OBOWIĄZKI O CHARAKTERZE ORGANIZACYJNYM
5.4.3.2.1.1. PRAWO I OBOWIĄZEK PROWADZENIA SPRAW GOSPODARSTWA ROLNEGO
5.4.3.2.1.2. PRAWO REPREZENTACJI
5.4.3.2.1.3. PRAWO DO UZYSKIWANIA INFORMACJI O STANIE SPRAW SPÓŁKI, W TYM PRZEGLĄDANIA KSIĄG I DOKUMENTÓW
5.4.3.2.1.4. PRAWO DO ZMIANY I ROZWIĄZANIA BĄDŹ WYPOWIEDZENIA UMOWY SPÓŁKI
5.4.3.2.1.5. OBOWIĄZEK LOJALNOŚCI WOBEC SPÓŁKI
5.4.3.2.2. PRAWA I OBOWIĄZKI O CHARAKTERZE MAJĄTKOWYM
5.4.3.2.2.1. PRAWO DO UDZIAŁU W ZYSKU SPÓŁKI I OBOWIĄZEK PARTYCYPACJI W STRATACH
5.4.3.2.2.2. PRAWO DO ODSETEK OD UDZIAŁU KAPITAŁOWEGO
5.4.3.2.2.3. PRAWO DO WYNAGRODZENIA ZA PROWADZENIE SPRAW SPÓŁKI
5.4.3.2.2.4. PRAWO DO CZĘŚCI MAJĄTKU SPÓŁKI W RAZIE USTĄPIENIA WSPÓLNIKA LUB ROZWIĄZANIA SPÓŁKI
5.4.3.3. ODPOWIEDZIALNOŚĆ WZGLĘDEM OSÓB TRZECICH
5.4.3.4. USTĄPIENIE WSPÓLNIKA I ROZLICZENIE WARTOŚCI WKŁADU
5.4.4. ROZWIĄZANIE I LIKWIDACJA SPÓŁEK OSOBOWYCH
5.4.5. WNIOSKI
5.5. SPÓŁKI KAPITAŁOWE
5.5.1. WYKORZYSTANIE SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH W ROLNICTWIE
5.5.2. ISTOTA I POWSTANIE SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH   
5.5.3. USTRÓJ I FUNKCJONOWANIE SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH
5.5.3.1. MAJĄTEK SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH
5.5.3.2. WSPÓLNICY I ICH UDZIAŁY (AKCJE)
5.5.3.2.1. PRAWO DO UDZIAŁU W CZYSTYM ZYSKU SPÓŁKI (PRAWO DO DYWIDENDY)
5.5.3.2.2. PRAWO PIERWSZEŃSTWA OBJĘCIA PODWYŻSZONEGO KAPITAŁU
5.5.3.2.3. PRAWO DO ROZPORZĄDZANIA UDZIAŁEM LUB AKCJĄ
5.5.3.3.    WŁADZE SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH
5.5.3.3.1. ZARZĄD
5.5.3.3.2. ORGANY NADZORU
5.5.3.3.3. ZGROMADZENIE WSPÓLNIKÓW I WALNE ZGROMADZENIE
5.5.3.4. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ZOBOWIĄZANIA
5.5.3.5. ZMIANY SKŁADU OSOBOWEGO
5.5.4. ROZWIĄZANIE I LIKWIDACJA SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH
5.5.5. WNIOSKI

6. OPODATKOWANIE I RACHUNKOWOŚĆ SPÓŁEK

6.1. OPODATKOWANIE SPÓŁEK UTWORZONYCH DLA WSPÓLNEGO PROWADZENIA GOSPODARSTWA ROLNEGO
6.1.1. OPODATKOWANIE PODATKIEM ROLNYM
6.1.2. OPODATKOWANIE PODATKIEM LEŚNYM
6.1.3. OPODATKOWANIE PODATKIEM DOCHODOWYM
6.1.4. OPODATKOWANIE DZIAŁÓW SPECJALNYCH PRODUKCJI ROLNEJ
6.1.5. OPODATKOWANIE PODATKAMI LOKALNYMI
6.1.5.1. PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI
6.1.5.2. PODATEK OD POSIADANIA PSÓW
6.1.6. PODATEK OD CZYNNOŚCI CYWILNOPRAWNYCH
6.1.7. PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG
6.2. RACHUNKOWOŚĆ SPÓŁEK PROWADZĄCYCH GOSPODARSTWA ROLNE
6.3. UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE ROLNIKÓW
6.4. WNIOSKI

7. SPÓŁKI ROLNE. ZAGADNIENIA PRAWNOPORÓWNAWCZE

7.1. ZAGADNIENIA OGÓLNE SPÓŁEK ROLNYCH
7.2. FRANCUSKIE SPÓŁKI ROLNE
7.2.1. ROLNICZY ZESPÓŁ WSPÓLNEGO GOSPODAROWANIA (GAEC)
7.2.1.1. SPÓŁKA ROLNIKÓW
7.2.1.2. SPÓŁKA KONCESJONOWANA
7.2.1.3. SPÓŁKA ZARZĄDZANA KOLEGIALNIE
7.2.2. GOSPODARSTWO ROLNE O OGRANICZONEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI (EARL)
7.2.2.1. SPÓŁKA UTWORZONA PRZEZ WSPÓLNIKÓW - ROLNIKÓW
7.2.2.2. SPÓŁKA ORGANIZUJĄCA PRZEDSIĘBIORSTWO RODZINNE
7.2.3. OBCIĄŻENIA PODATKOWE ROLNICTWA WE FRANCJI
7.3. WNIOSKI

8. ROZWAŻANIA KOŃCOWE

8.1. GOSPODARSTWO RODZINNE, A FORMA SPÓŁEK ZNANYCH POLSKIEMU PRAWU - PODSUMOWANIE
8.2. INNE FORMY ZBIOROWEGO GOSPODAROWANIA W ROLNICTWIE
8.3. SPÓŁKA ROLNA. WNIOSKI DE LEGE FERENDA
8.3.1. ISTOTA SPÓŁKI ROLNEJ
8.3.2. UTWORZENIE SPÓŁKI ROLNEJ
8.3.3. USTRÓJ I FUNKCJONOWANIE SPÓŁKI
8.3.4. ZMIANA SKŁADU OSOBOWEGO SPÓŁKI I JEJ ROZWIĄZANIE
8.3.5. REGULACJE PODATKOWE I UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE
8.4. WNIOSKI

BIBLIOGRAFIA

Uwaga: ostatni egzemplarz z małymi śladami magazynowymi na okładce