Rozwój zrównoważonych systemów transportowych polskich miast i aglomeracji w procesie integracji z Unią Europejską

Z notatki wydawniczej :

Niniejsza książka porusza problematykę zrównoważonego transportu miejskiego z punktu widzenia procesów integracyjnych zachodzących w Europie oraz szczególnej sytuacji, w jakiej na początku obecnego stulecia znalazły się polskie miasta i aglomeracje. Unia Europejska od kilkunastu lat dąży do zapewnienia harmonijnego i zrównoważonego rozwoju miejskich systemów transportowych, co powinno przyczynić się do korzystnych przekształceń w tej sferze także w Polsce. Tymczasem bardziej szczegółowa analiza efektów integracyjnych, przeprowadzona na przykładzie aglomeracji wrocławskiej, pozwala zauważyć, że bilans zmian wcale nie jest jednoznaczny, a wnioski z przeprowadzonych badań można uznać za interesujące, czy wręcz nawet nieco niepokojące. Stosunkowo rozległa tematyka i wielość poruszanych wątków sprawia, że publikacja ta może okazać się przydatna dla szerokiego grona odbiorców. Dzięki swemu utylitarnemu charakterowi może zostać wykorzystana m.in. przez analityków opracowujących i wdrażających strategie rozwoju systemów transportowych lub też strategie rozwoju całych miast i aglomeracji, decydentów różnych sfer wpływających na funkcjonowanie gospodarki lokalnej i regionalnej, teoretyków zajmujących się koncepcją zrównoważonego transportu, jak również przedstawicieli kadry dydaktycznej w procesie nauczania. W zamierzeniu autorki publikacja ta jest skierowana także do wszystkich osób pragnących zapoznać się z ideą zrównoważonego rozwoju transportu w miastach i aglomeracjach, m.in. z punktu widzenia uwarunkowań i możliwości jej implikacji w kontekście integracji europejskiej.

SPIS TREŚCI :

Wstęp

Rozdział 1. Transport jako czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego oraz specyfika jego funkcjonowania w miastach i aglomeracjach

1.1. Wprowadzenie
1.2. Istota transportu oraz polityki transportowej
1.2.1. Definicje oraz klasyfikacje transportu
1.2.2. Charakterystyka gałęzi transportu
1.2.3. Pojęcie, zasady oraz determinanty polityki transportowej
1.2.3.1. Definicja polityki transportowej
1.2.3.2. Podmioty, przedmioty, cele, narzędzia i uwarunkowania polityki transportowej
1.2.3.3. Podstawowe kompetencje podmiotów polityki transportowej w Polsce
1.3. Wpływ transportu na rozwój gospodarczy i konkurencyjność regionów
1.4. Znaczenie systemu transportowego na obszarach miejskich i aglomeracyjnych
1.4.1. Pojęcie systemu transportowego. Funkcje transportu w miastach i aglomeracjach
1.4.2. Przepływy osób i towarów na obszarach zurbanizowanych
1.4.2.1. Sposoby realizacji przepływów osób w miastach i aglomeracjach
1.4.2.2. Sposoby realizacji przepływów towarów w miastach i aglomeracjach
1.4.3. Charakterystyka i organizacja transportu miejskiego
1.5. Podsumowanie

Rozdział 2. Problematyka zrównoważonych systemów transportowych na obszarach zurbanizowanych

2.1. Wprowadzenie
2.2. Geneza idei zrównoważonego rozwoju
2.3. Negatywne implikacje działalności transportowej
2.3.1. Kongestia
2.3.2. Wypadki
2.3.3. Zanieczyszczenie powietrza
2.3.4. Hałas
2.3.5. Zmiany klimatyczne
2.3.6. Pozostałe negatywne zjawiska wynikające z działalności transportowej
2.3.7. Zużycie energii w transporcie
2.3.8. Pejoratywne konsekwencje działalności transportowej dla sfery społeczno-gospodarczej
2.4. Próba definicji transportu zrównoważonego
2.5. Problematyka kształtowania zrównoważonych systemów transportowych w miastach i zespołach miast
2.5.1. Główne problemy funkcjonowania transportu na obszarach zurbanizowanych
2.5.2. Rozwiązania służące poprawie sytuacji transportowej miast i aglomeracji
2.6. Podsumowanie

Rozdział 3. Rozwój polityki zrównoważonego transportu na obszarach zurbanizowanych w ramach Unii Europejskiej

3.1. Wprowadzenie
3.2. Ewolucja polityki zrównoważonego transportu miejskiego na szczeblu eropejskim

3.2.1. Transport a jakość życia i atrakcyjność europejskich miast i aglomeracji

3.2.2. Koncepcja zrównoważonego transportu na obszarach zurbanizowanych w polityce Unii Europejskiej

3.2.3. Elementy oddziaływania Wspólnoty na charakter polityki zrównoważonego transportu miejskiego w państwach członkowskich

3.3. Główne czynniki wpływu członkostwa Polski w Unii Europejskiej na kształtowanie zrównoważonych systemów transportowych w miastach i aglomeracjach w Polsce

3.3.1. Wsparcie finansowe dla polskiego sektora transportu

3.3.2. Transpozycja acquis communautaire w kontekście zrównoważonego transportu

3.3.3. Pozostałe kategorie czynników oddziałujących na poziom zrównoważenia systemów transportu w aglomeracjach miejskich

3.3.3.1. Główne czynniki wpływu oddziałujące na zachowania konsumentów

3.3.3.2. Główne czynniki wpływu oddziałujące na przewozy towarowe

3.3.3.3. Inne czynniki

3.4. Podsumowanie

Rozdział 4. Rozwój transportu w aglomeracji wrocławskiej

4.1. Wprowadzenie
4.2. Charakterystyka aglomeracji wrocławskiej
4.2.1. Geneza i delimitacja aglomeracji wrocławskiej
4.2.2. Potencjał społeczno-gospodarczy aglomeracji wrocławskiej
4.2.2.1. Wrocław i aglomeracja wrocławska a renta położenia
4.2.2.2. Demografia
4.2.2.3. PKB i przedsiębiorczość
4.2.2.4. Zatrudnienie i poziom bezrobocia
4.2.2.5. Atrakcyjność inwestycyjna aglomeracji. Inwestycje i handel zagraniczny
4.2.2.6. Turystyka
4.2.2.7. Komunikacja
4.3. System transportowy aglomeracji wrocławskiej
4.3.1. Uwarunkowania polityki transportowej aglomeracji wrocławskiej wynikające z dokumentów europejskich, krajowych i wojewódzkich

4.3.2. Cele i priorytety polityki transportowej realizowanej na obszarze aglomeracji wrocławskiej

4.3.3. Potencjał transportowy i przekształcenia systemu transportowego aglomeracji

4.3.3.1. Transport drogowy
4.3.3.2. Transport kolejowy
4.3.3.3. Transport zbiorowy (autobusowy i tramwajowy)
4.3.3.4. Żegluga śródlądowa
4.3.3.5. Transport lotniczy
4.3.4. Główne zmiany w systemie transportowym aglomeracji wrocławskiej pod koniec XX i w pierwszej dekadzie XXI wieku

4.3.4.1. Budowa i modernizacja infrastruktury drogowej
4.3.4.2. Transport publiczny (kolejowy, autobusowy i tramwajowy)
4.3.4.3. Pozostałe zmiany systemu transportowego aglomeracji wrocławskiej

4.3.4.4. Wkład Unii Europejskiej w przemiany systemu transportowego aglomeracji wrocławskiej
4.4. Podsumowanie

Rozdział 5. Ekologiczny i społeczny wymiar zmian w systemie transportowym aglomeracji wrocławskiej

5.1. Wprowadzenie
5.2. Poziom głównych kategorii kosztów zewnętrznych transportu w aglomeracji wrocławskiej
5.2.1. Jakość powietrza
5.2.2. Hałas i wibracje
5.2.3. Kongestia
5.2.4. Wypadki
5.2.5. Pozostałe koszty zewnętrzne transportu w aglomeracji wrocławskiej
5.2.6. Główne zmiany i kierunki działań na rzecz ograniczenia negatywnych efektów zewnętrznych transportu w aglomeracji wrocławskiej
5.3. Przekształcenia systemu transportowego aglomeracji wrocławskiej w oczach jej mieszkańców - wstępna analiza badania ankietowego
5.3.1. Użytkownicy transportu jako istotne ogniwo funkcjonowania systemu transportowego aglomeracji - cel i zakres badania ankietowego
5.3.2. Ocena funkcjonowania systemu transportowego oraz jego oddziaływania na środowisko i jakość życia z punktu widzenia mieszkańców aglomeracji wrocławskiej - wyniki badań ankietowych
5.3.2.1. Charakterystyka respondentów
5.3.2.2. Poziom świadomości co do negatywnego oddziaływania transportu na środowisko oraz zdrowie i życie ludzi
5.3.2.3. Zachowania komunikacyjne użytkowników systemu transportowego aglomeracji wrocławskiej
5.3.2.4. Zmiany jakości realizacji podróży różnymi środkami transportu w latach 2004-2009
5.3.2.5. Poglądy respondentów dotyczące negatywnych efektów zewnętrznych transportu
5.3.2.6. Ocena polityki transportowej aglomeracji wrocławskiej przez użytkowników systemu transportowego
5.3.2.7. Kluczowe wnioski wynikające z analizy danych
5.4. Podsumowanie

Rozdział 6. Przekształcenia systemu transportowego aglomeracji wrocławskiej a kwestie zrównoważonego rozwoju, konkurencyjności regionu i jakości życia mieszkańców

6.1. Wprowadzenie
6.2. Ocena funkcjonowania systemu transportowego aglomeracji wrocławskiej z punktu widzenia założeń zrównoważonego transportu
6.3. Wpływ zmian systemu transportowego na konkurencyjność aglomeracji wrocławskiej

6.4. Oddziaływanie systemu transportowego aglomeracji wrocławskiej na jakość życia mieszkańców

6.5. Podsumowanie

Zakończenie

Załącznik A. Główne założenia i priorytety polityki transportowej Wrocławia i aglomeracji wrocławskiej w kluczowych dokumentach
Załącznik B. Projekty transportowe realizowane w aglomeracji wrocławskiej przy współfinansowaniu z funduszy europejskich

Bibliografia

Spis tabel

Spis rysunków

Summary