Uczeń w świecie języka i tekstów

Z notatki wydawniczej :

Publikacja poświęcona jest wielu zagadnieniom ważnym dla szkolnej edukacji językowej i kulturowo-literackiej.
Dla ułatwienia orientacji oraz pewnej systematyzacji poruszanych zagadnień umieszczone w tomie teksty pogrupowane zostały w trzy rozdziały.
W rozdziale zatytułowanym Problemy teoretyczne i metodologiczne zebrano artykuły, w których omówione zostały zagadnienia ogólnodydaktyczne. W kolejnych tekstach mowa jest m.in. o relacjach między naukową, potoczną i szkolną wiedzą o języku, o modelach i koncepcjach nauczania o języku ojczystym, o kształtowaniu pojęć na lekcjach języka polskiego, a także o metodach edukacji ikonicznej.
Kilka tekstów dotyczy możliwości wykorzystania w procesie edukacyjnym najnowszego dorobku językoznawstwa, w tym teorii tekstu, analizy dyskursu oraz krytycznej analizy dyskursu (KAD-u).
Rozdział drugi, Programy i oceny sprawności nauczania, grupuje artykuły opisujące i projektujące działania nauczycieli języka polskiego oraz omawiające efekty ich pracy. W kolejnych tekstach poruszono np. kwestie związane z kształceniem kompetencji językowo-komunikacyjnej (dawniej tzw. ćwiczenia w mówieniu i pisaniu) oraz kształceniem językowym (nauką o języku). Na uwagę zasługują artykuły podejmujące takie tematy, jak opis wzorca zawodowego nauczyciela-polonisty, który ujawnia się w opiniach z praktyk pedagogicznych oraz rozwijanie kompetencji tekstotwórczej przyszłych nauczycieli.
W tej części znalazły się także teksty przybliżające poglądy z bliższej i dalszej przeszłości na temat kształcenia umiejętności mówienia, pisania i czytania. Niektóre z dawnych koncepcji zdają się być nadzwyczaj nowoczesne i zdolne inspirować również i dziś.
Na ostatni rozdział, Propozycje metodyczne, analizy i oceny tekstów, składają się artykuły o orientacji pragmatyczno-praktycznej. Autorzy przyglądają się tekstom uczniowskim różnego typu (m.in. próbom poetyckim, tekstom perswazyjnym, wypracowaniom egzaminacyjnym) i w różnym ujęciu (w tym: sposobom realizacji wzorców tekstowych, typom argumentów oraz cechom języka).
W części artykułów znaleźć można propozycje szkolnych analiz wierszy, powieści, obrazów.

Książka jest adresowana do badaczy języka i literatury polskiej, studentów kierunków humanistycznych oraz nauczycieli polonistów.


SPIS TREŚCI :

Wprowadzenie

Sylwetka Doktora Józefa Bara

I. Problemy teoretyczne i metodologiczne

Stanisław GAJDA — Szkolna edukacja językowa na tle współczesnej sytuacji lingwoedukacyjnej

Jolanta NOCOŃ — Uczenie o języku polskim po 1998 roku - programy i koncepcje dydaktyczne

Zofia Agnieszka KŁAKÓWNA — Pojęcia w szkole trzeba pleść jak warkocze

Ewa NOWAK — Szkolna dydaktyka polonistyczna wobec językoznawczych teorii tekstu

Bogusław SKOWRONEK — Tekst, dyskurs, narracja a szkolna edukacja językowa. Postulaty metodologiczne

Agnieszka RYPEL — O możliwościach wykorzystania krytycznej analizy dyskursu w badaniach nad dyskursem edukacyjnym - rozważania teoretyczne

Jacek KRAWCZYK — Tekst jako płaszczyzna uzgadniania teorii umysłu

Barbara DYDUCH — W poszukiwaniu metod edukacji ikonicznej

II. Programy i oceny sprawności nauczania

Regina PAWŁOWSKA — Możliwości i potrzeby ucznia a szkolne wdrażanie sprawności pisania i mówienia

Danuta KRZYŻYK, Helena SYNOWIEC — Sposoby konkretyzowania wzorca opinii (na podstawie pisemnych wypowiedzi nauczycieli o studentach polonistyki)

Jadwiga KOWALIKOWA — O warsztacie pisarskim studenta polonistyki

Renata MAKAREWICZ — „Owocem będzie rozumienie języka i poprawne nim władanie". Ponownie o ogólnych i szczegółowych celach kształcenia językowego

Zofia BUDREWICZ — Czytanie - mówienie - pisanie. Z dziejów międzywojennej myśli metodycznej

Małgorzata GAJAK-TOCZEK — Sztuka pisania w dydaktycznej myśli Franciszka Próchnickiego

Kordian BAKUŁA — Zdanie wśród zdań. Analiza kognitywna

Stefania JAGŁO — O języku opolskich szóstoklasistów AD 2008 w świetle wyników sprawdzianu ogólnopolskiego

III. Propozycje metodyczne, analizy i oceny tekstów

Anna TABISZ — Szkoła czy szkółka pisania - o przyczynach słabej kompetencji tekstotwórczej uczniów

Joanna DOBKOWSKA, Grzegorz PTASZEK — Typy argumentów w perswazyjnym tekście uczniów III klasy szkoły podstawowej

Jolanta WOŚ — Wpływ multimediów na zachowania językowe młodzieży gimnazjalnej

Bożena OLSZEWSKA — Słowo a obraz. O literackich ekfrazach w edukacji polonistycznej na wybranych przykładach

Xymena BOROWIAK — Wokół relacji nadawczo-odbiorczych. Od klasycznego ładu do chaosu ponowoczesności

Zofia OŻÓG-WINIARSKA — Zagadka „chłopca polskiego" z wiersza Krzysztofa Kamila Baczyńskiego

Małgorzata BURZKA-JANIK — Wokół tekstu Wisławy Szymborskiej pt. Fotografia z 11 września. Próba eksplikacji

Izabela ŁUC — Deprecjacja języka we Włatcach móch - konsekwencje edukacyjne

Małgorzata BORTLICZEK — Edukacja tekstem w kształceniu zintegrowanym

Małgorzata LATOCH-ZIELIŃSKA — Śpiewać nie umiem, ale... Próby poetyckie uczniów gimnazjum

Iwona MORAWSKA — Uczeń jako autor tekstu inspirowanego tradycją